Gabber

Jongerencultuur in Rotterdam

Gabber is een puur Rotterdams product én de enige muzieksoort en jeugdcultuur die in Nederland is ontstaan. Behalve hun eigen muziek hebben gabbers een eigen kleding- en leefstijl. In de jaren 90 van de vorige eeuw vormden ze een unieke Rotterdamse subgroep onder jongeren. Nachtenlang stonden ze te hakken (dansen) op de snelle beats van hardcore muziek. Om het vol te houden werd regelmatig drugs gebruikt, meestal XTC.

Hakken!
In 1989 liet DJ Paul Elstak in de Rotterdamse discotheek Parkzicht een rauw nieuw geluid horen, totaal anders dan de gebruikelijke ‘mellow’ house. Een Amsterdamse DJ noemde het ´gabberhouse´ en een kersverse Rotterdamse jongerencultuur was geboren. Gabbers (vrienden in het bargoens, een ouderwetse straattaal) zijn, ook nu nog, vaak kaalgeschoren of dragen een blockhead-kapsel. De typische gabberoutfit bestaat uit Nike Air Max sportschoenen, trainingspakken van Australian (zogenaamde ‘Aussies’) of Cavello en bomberjacks. Praktisch voor het hakken op supersnelle hardcore housemuziek met zo’n 150 tot 200 beats per minuut.

Do It Yourself
De gabbercultuur ontsproot in Rotterdam uit een vruchtbare muzikale bodem. In 1970 beleefde Nederland haar eerste grote popfestival tegen het decor van het Kralingse Bos. De politie stond drugs oogluikend toe en ‘Kralingen’ werd een legende.
In de jaren na Kralingen kwamen nieuwe jongerenculturen op als punk, ska en new wave. In deze energieke en vaak anarchistische bewegingen was het motto: Do It Yourself (DIY). Creatieve Rotterdammers omarmden het rauwe imago van de havenstad. Ze toverden verlaten havengebouwen, bioscopen en fabrieken om tot danspaleizen.

Gabberen in Parkzicht en de BlueTiek-In
De twee pioniers, de mannen van het eerste gabber-uur waren DJ Rob (Rob Janssen) en DJ Paul Elstak. Janssen was vanaf 1989 in Rotterdam de belangrijkste dj van Parkzicht, een grote discotheek. Elstak was een discjockey in de Rotterdamse discotheek BlueTiek-In. Later waren er maandelijks enorme gabberfeesten in de Blijdorpse Energiehal, tot deze in 1999 werd gesloopt.

Partycultuur
Naast de gabberscene ontwikkelde zich ook een party-cultuur met dance-muziek. In 1988 organiseerden partygoeroe Ted Langenbach en Monica van Leeuwen voor het eerst een groot dance-feest in Rotterdam, naar het voorbeeld van Engelse warehouse parties. Dat sloeg aan. De dance-cultuur groeide uit tot een totaalbeleving van muziek en lichtshows. Succesvolle DJ’s en VJ’s werden sterren in clubs als Nighttown, Now & Wow en Off Corso.
Rond diezelfde tijd werd ook de dance-muziek bubbling erg populair. Bubbling was ontstaan uit snelle Afro-Caribische ritmes gemixt met R&B en hiphop samples en viel vooral in de smaak bij jongeren van Surinaamse en Antilliaanse afkomst.

Een blijvertje
De gabbercultuur verspreidde zich snel over heel Nederland en leeft dertig jaar later nog volop. Gabbers in andere landen eren Rotterdam door het dragen van oranje kleding, Feyenoordshirts of trainingsjacks van het platenlabel Rotterdam Records. Het hardcore festival Thunderdome, dat in Rotterdam begon, trekt nog steeds massa’s gabbers, ook uit andere landen, want ‘je bent geen gabber voor even maar gabber ben je voor het leven’. De pioniers van vroeger treden nog altijd op. Paul Elstak is bij het Bevrijdingsfestival Rotterdam meestal de afsluitende act. Het Rotterdam Terror Corps vierde in 2023 zijn 30-jarig bestaan met een uitverkocht feest in de Laurenskerk. Datzelfde jaar verscheen er ook een bioscoopfilm die speelt in de Rotterdamse gabberscene: ‘Hardcore never dies’.