Vorm en stijl
1. Beschrijf wat je op de afbeelding ziet.
Wat direct opvalt is dat er veel kleuren in het schilderij voorkomen, zoals geel/goud en in het midden zie je dat Plato en Aristoteles blauw en rood dragen. Op de fresco is een atmosferische perspectief te zien. Een atmosferische perspectief houdt in dat er in de voorgrond vooral met warme kleuren wordt gewerkt bijvoorbeeld het geel/goud dat je in het schilderij ziet en op de achtergrond wordt er met koele kleuren gewerkt zoals het blauw van de lucht. In de fresco is een lijnenperspectief terug te vinden. Door die perspectief lijkt het net of men de fresco binnen kan stappen, wanneer men ervoor staat.
2. Hoe beïnvloeden stijlkenmerken het werk?
Zijn daar typische of atypische elementen van te noemen? Om te beginnen is het thema van deze fresco natuurlijk gebaseerd op de oudheid, aangezien de welbekende filosofen uit de oudheid hierin de ‘hoofdrol’ spelen. In de fresco wordt veel gebruik gemaakt van halfronde bogen dit is een typisch stijlkenmerk uit de renaissance. Ook wordt gebruik gemaakt van (simpele) vierkante grondplannen. Daarnaast is er in de fresco duidelijk perspectief aangebracht, zo zijn de mensen op de voorgrond groter afgebeeld dan de mensen op de achtergrond (om maar even een ‘simpel’ voorbeeld te noemen). Ook is er in de fresco veel beweging, wanneer we kijken naar hoe de lichamen van de personen op de fresco zijn afgebeeld en hoe hun kleding over het lichaam valt.
3. Kun je het vergelijken met werken uit dezelfde periode of stijlperiode. Kun je het werk vergelijken met hetzelfde gebied of andere gebieden?
We kunnen de fresco vergelijken met schilderijen/fresco’s die in dezelfde (stijl)periode zijn gemaakt. Zo zien we in vergelijkbare werken het duidelijk perspectief terug, het gebruik van halfronde bogen, het gebruik van vierkante grondplannen, het gebruik van licht, het atmosferische perspectief, harmonische compositie. Daarnaast is het ons opgevallen dat in de Atheense school er geen getrouwe weergave van de natuur is weergegeven, echter zie je dit wel veel in vergelijkbare werken. Bijvoorbeeld De Heilige maagd verschijnt aan de H. Bernardus - Perugino (Rafaël’s leermeester). Ongeveer 1490-1494
4. Wat hebben anderen over de stijl en stijlkenmerken van het werk in relatie tot de kunstenaar en stijlperiode geschreven?
Rafaël werd door zijn tijdgenoten geprezen voor de manier waarop hij de personen op zijn schilderijen afbeeldde. Zo zouden zijn gestalten beschikken over loutere schoonheid. Zo had een hoveling Rafaël gevraagd, nadat hij Galatea had voltooid, waar ter wereld hij zo’n model had gevonden met zo’n schoonheid. “Hij antwoorden dat hij geen bepaald model had gebruikt maar veeleer een bepaald idee volgde dat hij in zijn eigen geest had gevormd.” Blz. 320 Gombrich. Gombrich over Rafaël: Als wij nogmaals naar Rafaëls werk kijken, blijkt dat hij tenminste heeft kunnen idealiseren zonder enig verlies van levenskracht en oprechtheid. Er is niets schematisch of berekenends in Galateas’s liefelijkheid.” Volgens Gombrich was Rafaëls grote rivaal Michelangelo, echter wordt Rafaël omschreven als makkelijk in de omgang met mensen en wist hij een drukke werkplaats draaiende te houden. Dankzij deze prettige kenmerken zochten geleerden en hoogwaardigheidsbekleders graag zijn gezelschap.
5. Vind je het werk mooi? Waarom wel niet?
Ik vind het wel een bijzonder werk, gezien de vele mensen, karakters en personificaties. Ook de kleur(tinten) zijn met erg veel detail aangebracht, ook is er nagedacht over lichtinval en compositie. Al met al zeker een bijzondere meester/topstuk!
Voorstelling en historische context
1.Beschrijf en interpreteer vervolgens wat het afgebeelde voorstelt.
a. Kun je personen, gebeurtenissen, processen, verschijnselen herkennen?
Op de afbeelding zijn verschillende historische personen afgebeeld. De grote filosofen uit de oudheid worden voornamelijk afgebeeld zoals Socrates. Zo nemen Plato en Aristoteles een centrale rol in de fresco. Daarnaast heeft de kunstenaar ook andere belangrijke filosofen uitgebeeld uit andere tijden. De islamitische filosoof Averroes (Ibn Rushd) was de grootste Aristoteles kenner uit de islamitische wereld tijdens de middeleeuwen. Veel van zijn werken zijn uiteindelijk naar het latijn en door Europa verspreid. Ook zijn bepaalde personen op bijzondere wijze afgebeeld. Plato is afgebeeld als Leonardo Da Vinci, Heraclitus als Michelangelo en zo heeft de kunstenaar Rafael zichzelf tevens op de schilderij afgebeeld. Deze fresco is typisch voor de hernieuwde interesse in de oudheid tijdens de renaissance.
b. Is symboliek -of zijn er andere iconografische elementen te herkennen?
Een bijzonder kenmerk uit dit schilderij is in het midden van het schilderij te vinden. Hier zie je Plato en Aristoteles. Plato wijst naar boven en Aristoteles wijst naar beneden. Dit staat voor de verbintenis tussen hemel een aarde, waarbij de hemel staat voor het spirituele bovennatuurlijke en de aarde als bron voor wetenschappelijke kennis. Socrates, die links van Plato en Aristoteles staat, steekt 4 vingers op. Dit zijn de 4 stadia om een filosofisch gesprek te voeren. Dit zijn: astronomie, geometrie, stereometrie en aritmetica. Ook verwijzen de 4 traptreden hiernaar
c. Hebben de kleuren of (ver)vormen een functie?
We kunnen geen functie van de kleuren duiden.
2. In welke tijd is het gemaakt?
De fresco is tussen 1510-1511 gemaakt.
3. Leg uit waarom of voor wie het werk gemaakt is.
Paus Julius II gaf Rafaël de opdracht om de bibliotheek in het Vaticaan te herschilderen.
4. Wat is de positie van de kunstenaar? Hoe of door wie (of wat) is de kunst mogelijk gemaakt?
Rafaël was één van de grote renaissance meesters. Volgens Gombrich was Rafaëls grote rivaal Michelangelo, echter wordt Rafaël omschreven als makkelijk in de omgang met mensen en wist hij een drukke werkplaats draaiende te houden. Dankzij deze prettige kenmerken zochten geleerden en hoogwaardigheidsbekleders graag zijn gezelschap. Perogino de leermeester van Rafaël was één van de grote meester. Perogino stijlkenmerk was de liefelijke en devote opvatting afbeelden maar wel met enige oprechtheid en respect voor ‘echtheid’ dit zien we ook terug in Rafaëls werken.
5. Hoe herkenbaar of revolutionair is de voorstelling voor de tijd, de gemeenschap etc.?
Wij denken dat het werk enigszins revolutionair is aangezien het thema van de fresco niet een bijbels tafereel is, terwijl de opdrachtgever wel degelijk religieus zijn. Het werk ik natuurlijk wel herkenbaar wat betreft stijl, compositie, perspectief etc. Zie bovenstaande antwoorden bij vorm en stijl.
6. Wat hebben anderen geschreven om (de voorstelling van) het werk historisch te duiden?
De fresco is te koppelen aan de volgende twee kenmerkende aspecten: Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling. De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid. Rafaël werd vaak als de mindere gezien in het gezelschap van Michelangelo en Da Vinci. Zo werd hij gezien als degene die de werken van Michelangelo en Da Vinci in één schilderij samenvatte.
Bronnen:
Kunstbus, https://www.kunstbus.nl/kunst/raphael.html, (geraadpleegd 15 december 2020).
