Elk weet waar 't Almensch kerkje staat

Middeleeuwse kerken in Lochem

In de bekende beginregel van Starings gedicht gebruikt hij het Almens kerkje slechts als opmaat voor een verhaal over 'De hoofdige boer', maar ook het kerkje zelf is het bespreken waard, net als de andere middeleeuwse kerken in de gemeente Lochem.

Kerstening

De kerstening door Ludger in de middeleeuwen brengt met zich mee dat in het Lochemse landschap kerken verrijzen. De grootste kerk in de gemeente is de Grote of St.Gudulakerk in Lochem. Ook de kerken van Almen (gotisch) en Gorssel (laatgotisch) stammen uit de middeleeuwen. De middeleeuwse stenen kapellen in Barchem, Laren en Harfsen zijn niet bewaard gebleven.

Almen

Al in 1272 wordt gewag gemaakt van de Almense parochiekerk. De oudste delen van het tegenwoordige gebouw dateren waarschijnlijk uit de tweede helft van de veertiende eeuw. In 1849 werd de kerk vergroot door een uitbouw aan de noordzijde. In 1915 werd er weer gebouwd en gerestaureerd. In het hoge gedeelte van de kerk bevond zich toen nog een kerkenraadkamer en een catechisatielokaal. In de toren werd een consistoriekamer gebouwd en het catechisatielokaal verdween. Zodoende kon men zitplaatsen in het hoge gedeelte maken, waar veel belangstelling voor was. De laatste grote verbouwing was in 1967.

Gorssel

De kerk van Gorssel is van 1448 en is nadien enkele keren verbouwd. In de bestrating van het kerkplein voor de toren zijn aan de oostzijde de fundamenten van de oudste kerk weergegeven. Aan het eind van de oorlog is de kerk door geallieerde vliegtuigen verwoest, waarbij alleen de zwaar beschadigde toren bleef staan. Toren en kerk zijn in 1946 en 1948 herbouwd.

Lochem

Het oudste gebouw in Lochem is de Grote Kerk, gewijd aan Sint Gudula. In zijn huidige vorm is deze rond 1400 gebouwd, maar er heeft al rond 900 een houten voorganger gestaan, die in de elfde en twaalfde eeuw telkens door iets grotere stenen kerken werd vervangen. De toren dateert uit 1478, maar de spits die er nu op staat is van 1904. Na de grote stadsbrand duurde het herstel van 'kercke en toorn' zeker nog tot 1660. De meest recente grondige restauratie van gebouw en interieur kwam gereed in 1976.

Grafstenen

In het interieur zijn muurschilderingen van diverse beschermheiligen te vinden, maar ook bijvoorbeeld een primitieve muurtekening uit rampjaar 1672 van een soldaat met lans. Grafstenen zijn er uit de vijftiende, zestiende en vooral zeventiende eeuw. De meeste liggen in de vloer, maar die waaronder ooit Kunnegondt van Haeften werd begraven, dient als liturgische tafel.

 

Rechten

Wout Klein 2021, CC-BY-NC-SA