Sportcomplexen

Hoe merkwaardig het vandaag de dag ook mag klinken: sport was in Nederland tot ver in de tweede helft van de 19e eeuw een vrijwel onbekend verschijnsel. Natuurlijk waren er allerlei volksspelen met een zeker wedstrijdelement, zoals schaatsen, kolven en klootschieten. Aanvankelijk was sport een activiteit voor de elite, maar als snel werd die ook bereikbaar voor de 'gewone man', onder meer door de invoering van de achturige werkdag vanaf 1911.

Aan het eind van de 19e eeuw ontstonden in de gemeente Rheden de eerste sportverenigingen. Voor de veld- en buitensporten was men daarbij aangewezen op de medewerking van particulieren om speelvelden ter beschikking te krijgen. Baron van Pallandt van Rosendael stelde in 1901 een terrein voor de eerste Velpse voetbalclub VVO (1901) ter beschikking en de VV Rheden (1904) huurde een knollig heideveld van de marke voor ƒ 1,-- per jaar. De eerste wedstrijden werden gespeeld op de "Hangmat", een zandvlakte gelegen tussen de Posbank en de Rijksstraatweg. In 1930 kreeg VV Rheden de beschikking over het Thomassenterrein, genoemd naar de gelijknamige onderneming. Het bleef dertig jaar de thuisbasis van VV Rheden. In 1961 verhuisde deze club naar het uitgebreide sportveldencomplex aan de IJsselsingel.

In 1932 besloot de gemeenteraad van Rheden tot aankoop van 1¾ hectare op de Pinkenberg om daar ten behoeve van de Velpse sportverenigingen een gemeentelijk sportpark aan te leggen. In 1937 gingen vijftien plaatselijke verenigingen in drie optochten naar de Pinkenberg, waar burgemeester Zimmerman het nieuwe sportpark inwijdde.

Op 30 januari 1929 werd de Spankerense IJsclub opgericht. De ijsbaan bevond zich op de Wilgenplas, eigendom van de Gelderse Toren. In de jaren zestig deed de invloed van de televisie zich gelden en nam het ledenaantal ook van deze vereniging af. In 1979 moest de eigenaar en voorzitter van de IJsclub, de heer J.G. Wurfbain, de Gelderse Toren verkopen, waarmee ook de ijsbaan verdween. De schaatsers uit Spankeren kregen daarom toegang tot de ijsbaan van de IJsvereniging Laag-Soeren. Vanaf 1985 werd er geen contributie meer geheven en had de Spankerense vereniging in feite geen leden meer. Tot op de dag van vandaag wordt echter in naam van deze IJsvereniging het ijs van het kanaal bij de Spankerense brug geveegd.

De 'Vereeniging Zwembad Rheden-De Steeg-Ellecom' werd op 7 september 1927 opgericht en is in 1973 weer opgeheven. De vereniging exploiteerde een zwembad in de IJssel nabij hotel De Engel in De Steeg. Velp kende in 1930 een zwembad in de IJssel en Dieren bij de monding van de Ruitersbeek. Op 4 juni 1932 werd in de IJssel tussen Dieren en de Gelderse Toren het zwembad Spankeren in gebruik genomen. Tussen de kribben was een net gespannen om te voorkomen dat de zwemmers door de stroom werden meegetrokken. De houten badhokjes werden ieder najaar afgebroken en opgeslagen. Dit zwembad is in deze vorm tot 1940 in gebruik gebleven.

Het meest bijzondere sport- en recreatiecentrum van de gemeente is Beekhuizen. Het werd in 1953 geopend met een openluchtzwembad, hockeyvelden, een tennispark en een kampeerterrein. Dit hoogst gelegen zwembad van Nederland (72 meter boven NAP ) had drie bassins, een speel- en een zonneweide en een paviljoen met terras. Het zwembad werd in 1988 door de gemeente gesloten. In de jaren zestig en zeventig werden in de gemeente liefst drie sportparken aangelegd met totaal veertig sportvelden. In Rheden het al genoemde sportpark aan de IJsselsingel met een openluchtbad. In Dieren het tegen de bosrand gelegen sportcomplex "Nieuwland". Dit bevatte een openluchtbad met ligweiden, diverse sportvelden en een tennispark. In 1975 kwam daar een overdekt zwembad bij. Helaas werden de openluchtbaden in Velp en Dieren in 1988 gesloten. In Velp kwam een sportcomplex op De Beemd, maar ook in 1970 het overdekte zwembad "De Dumpel". Tenslotte werden in Ellecom en Laag-Soeren enkele voetbalvelden in beheer overgenomen respectievelijk aangelegd.

Auteur: Fineke Burgers