Fort Pannerden

Het fort op de hoofddam bij Pannerden wordt gebouwd tussen 1869 en 1871 voor een bedrag van welgeteld 489.950 gulden.

De bouw

Het is een sperfort, een zelfstandig, naar alle zijden verdedigbaar fort. De functie van dit sperfort is te voorkomen dat de vijand de Rijn afdamt, waardoor de nieuwe Hollandse waterlinie droogvalt en de vijand het land kan intrekken. Verder moet het fort de scheepvaart op de grote rivieren beheersen en troepen kunnen legeren. Het complex is enorm groot 75 bij 70 meter. Het gebouw heeft 126 onderaardse ruimten, de muren zijn plaatselijk 2,60 meter dik en in het hoofdgebouw zijn de plafonds, bestaande uit drie lagen baksteen, zeker 80 cm dik.

De verbouw

In de jaren 1885-1890 werd het bolwerk verbeterd en werden de hoger gelegen Rijn- en Waalbatterijen aangelegd. Na deze verbouwing sprak men van een pantserfort.

Restauratie

Van 1965 tot 1988 is het bolwerk door de Dienst der Domeinen beheerd. Vervolgens ging het bezit over naar Staatsbosbeheer. Na een forse strijd met krakers van het fort, is in 2008 een begin gemaakt met de restauratie. De grond rondom het fort is vrijgemaakt van munitie en ander wapentuig. Over enkele jaren zal het gaan fungeren als museum en informatiecentrum.