Anton de Kom
Anton de Kom werd geboren in 1898 als kind van een vader die nog in slavernij had geleefd. Hij groeide op in Frimangron (vrij vertaald: grond van vrije mensen), een wijk waar ex-slaven een stukje grond kregen om een nieuw bestaan op te bouwen. Anton
woonde afwisselend in Suriname en in Nederland, in beide landen voerde hijactie tegen onrecht. In Suriname kwam hij op voor arbeiders die werden uitgebuit. In Nederland werd hij actief bij de Communistische Partij Holland, de enige politieke partij die officieel het
standpunt innam dat de koloniën zelfstandig moesten worden. Na de Duitse inval van 1940 sloot hij zich aan bij het verzet. Hij schreef artikelen voor verschillende communistische verzetsbladen. In de zomer van 1944 werd hij opgepakt en naar een
concentratiekamp gevoerd. Op 24 april 1945 overleed hij in kamp Sandbostel aan tuberculose. Naast Anton de Kom waren er nog zwarte verzetsstrijders in Nederland. Bijvoorbeeld Boy Ecury (zijn verhaal is terug te vinden in het projectthema De Verhalenkoffer) en George Maduro. Na zijn dood stellen Maduro’s ouders geld beschikbaar voor Madurodam, een herdenkingsmonument voor hun zoon.
Mensen in het verzet kwamen met gevaar voor eigen leven in opstand tegen de Duitsers. Ook zwarte mensen zoals Anton de Kom gingen bij het verzet. Dat was erg spannend
en daar was veel moed voor nodig. Zwarte mensen vielen meer op, nazi’s discrimineerden ook zwarte mensen, zij werden goed in de gaten gehouden en zo kon het verzet ontdekt worden.
ONHERKENBARE RADIO’S
In Engeland maakte het verzet radio-uitzendingen om Nederlanders aan te moedigen het tegen de Duitsers op te nemen. Ook koningin Wilhelmina hield radiotoespraken om de mensen een hart onder de riem te steken. Daarom mochten Nederlanders niet naar de radioluisteren van de Duitsers. Veel mensen verstopten hun radio. Je kon hoge geldboetes krijgen of zelfs gevangenisstraf als je betrapt werd
MEEDOEN OF VERZETTEN
De meeste Nederlanders probeerden in de oorlog zo goed mogelijk te overleven. Een kleine groep maakte andere keuzes: collaborateurs deden mee met de Duitsers. Zij werden bijvoorbeeld lid van de NSB. Een andere kleine groep koos voor verzet tegen de Duitsers. Zij probeerden de Duitsers juist dwars te zitten. Ze hielpen ook onderduikers: Joden, jonge mannen die niet naar Duitsland wilden om te werken en verzetsstrijders. Een
klein groepje gebruikte wapens tegen de Duitsers of hun helpers. Het was gevaarlijk om dit werk te doen. Sommige verzetsstrijders kregen de doodstraf. In mei 1945 werd Nederland bevrijd door de Geallieerden.
ONDERDUIKERS VERSTOPPEN
Tijdens de oorlog kwamen er steeds meer onderduikers. Eerst Joden, daarna Nederlandse mannen die niet in Duitsland wilden werken, en mensen uit het verzet die werden gezocht. Er werden allerlei slimme schuilplaatsen gemaakt om die mensen te verstoppen. Als je iemand hielp onderduiken, kreeg je straf. Het helpen van Joodse onderduikers kon je zelfs het leven kosten.
VERVALSTE PAPIEREN
In 1941 moest iedereen boven de veertien jaar een persoonsbewijs op zak hebben. Zo konden Joden gemakkelijk worden opgespoord want zij hadden een grote J in hun persoonsbewijs. De mensen van het verzet zorgden voor valse persoonsbewijzen.
GEHEIME KRANTEN
Verzetsmensen maakten stiekem kranten met nieuws over de oorlog en oproepen om de Duitsers dwars te zitten. Het maken of rondbrengen van die kranten was levensgevaarlijk.
BEVRIJD!
Op 5 mei tekenden de Duitsers de capitulatie. Nederland was vrij en vierde feest. Het waren verwarrende dagen. De Duitsers waren nog niet allemaal weg uit ons land en heel even was niemand de baas. Op een paar plaatsen werd er nog gevochten tussen Duitsers en mensen van het verzet. Kort na de bevrijding schoten Duitse soldaten op feestvierende mensen in Amsterdam. Hierbij vielen negentien doden en meer dan honderd gewonden
Na de bevrijding was het niet voor iedereen feest. Op Nederlanders die met de Duitsers hadden samengewerkt werd wraak genomen. Zo werden ‘moffen-meiden’, meisjes die met Duitsers vreeën, kaalgeknipt en uitgescholden.
