Staatsregeling voor het Bataafse volk

eerste grondwet

Nadat het Franse leger het westen van Nederland had bezet vluchtte stadhouder Willem V naar Engeland. Al snel na het vertrek van Willem V kwamen steden in Bataafse handen. De staatsregeling was geschreven onder leiding van Pieter Paulus. Pieter Paulus was een Bataafse voorman. Hij opende op 1 maart 1796 de nationale vergadering in de prinselijke balzaal aan het binnenhof. Een paar weken later overleed Pieter Paulus. De volksvertegewoordigers van de nationale vergadering vergaderden verder, maar de staatsregeling werd afgewezen. Dus ze schreven verkiezingen voor een nieuwe Nationale vergadering. Tijdens de nieuwe Nationale vergadering werden er 22 volksvertegenwoordigers verwijderd en 33 hadden zich teruggetrokken. Drie maanden later was er een volksraadpleging over een nieuwe grondwet die Charles Delacroix had geschreven. Uiteindelijk was de meerderheid voor en ging op 4 mei 1798 de staatsregeling in.

De staatsregeling voor het Bataafse volk beschouwen we als de eerste grondwet. Dat komt omdat er in de staatsregeling bepalingen stonden over burgerrechten, staatsinstellingen, het bestuur in provincies, verdeling van de staatsmachten en gemeenten, buitenlandse betrekkingen, financiën, rechterlijke macht en verandering van de Staatsregeling. Door de staatsregeling was er voor het eerst een wij-gevoel in de samenleving. Dat komt omdat elke burger ongeacht de bezittingen, geboorte of rang dezelfde rechten en plichten had.

De staatsregeling past goed bij de rechtstaat en democratie, omdat hier de rechten en plichten van alle mannelijke burgers werden geregeld. Op schrift. Dus eigenlijk was dit een eenvoudige versie van een grondwet. De democratie was natuurlijk niet geregeld zoals nu, vrouwen hadden geen stemrecht e.d., maar het was een begin. Er moest over gestemd worden, de meerderheid besliste en het werd in een document, genoemd de Staatsregeling, publiekelijk gemaakt. Ons staatsrecht is hierop gebaseerd. Daarom past dit bij rechtstaat en democratie.

Bronnen: https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/26823/de-grondwet-van-1798.html
https://nl.wikipedia.org/wiki/Staatsregeling_1798
https://www.denederlandsegrondwet.nl/id/vi42bzspswzn/staatsregeling_van_1798_eerste_grondwet