Bezetting en bevrijding

De Tweede Wereldoorlog in Hardenberg

Tijd van wereldoorlogen

Gevangenis

Op 11 mei 1944 overvielen leden van de Landelijke Knokploegen de Koepelgevangenis in Arnhem. Ze bevrijdden twee mannen, waaronder dominee Slomp uit Heemse. Hij werd op 1 mei 1944 opgepakt omdat hij een vals persoonsbewijs bij zich droeg. Zonder dat de Duitsers het wisten, hadden ze een belangrijke man uit het verzet opgepakt…

Oorlog

Op 10 mei 1940 brak in Nederland de Tweede Wereldoorlog uit. Duitse soldaten trokken Overijssel binnen. De Nederlandse soldaten hadden de opdracht gekregen om de Duitsers te vertragen. Daarom vernielden ze de belangrijke bruggen over de IJssel bij Deventer, Zwolle en Kampen. Op 14 mei hadden de Duitsers heel Nederland bezet.

Donkere tijden

In het begin gedroegen de Duitsers zich nog netjes. Het leven leek door te gaan. Maar al snel bleek dat niet waar te zijn. De Duitsers gaven het bevel dat 's nachts en 's avonds alles donker moest zijn. Tussen 12 uur 's nachts en 4 uur 's morgens mocht niemand zonder geldige reden naar buiten. Het dagelijks leven werd steeds moeilijker. Sommige producten zoals koffie, thee, suiker en zeep waren nauwelijks meer te krijgen. Voedsel werd steeds schaarser. De Nederlandse mannen werden gedwongen om werk voor de Duitsers te verrichten, zoals het bouwen van bunkers.

Verzet

Steeds meer mensen kwamen tegen de Duitsers in verzet. Dat was heel gevaarlijk. Dominee Slomp richtte samen met Helena Kuipers-Rietberg de Landelijke Organisatie Hulp aan Onderduikers op. Veel mensen die bij het verzet hebben gezeten, hebben de oorlog niet overleefd. Dominee Slomp overleefde de oorlog door na zijn bevrijding zelf onder te duiken.

Jodenvervolging

De Duitsers wilden alle joden vernietigen. Daardoor merkten de Joden al snel de gevolgen van de bezetting. Ze verloren hun werk en spaargeld. In winkels, bioscopen, parken en cafés hingen bordjes met de tekst: "Verboden voor Joden". Ook moesten ze een gele ster op hun jas dragen, waar het woord "Jood" op stond. Vanaf 1941 voerden de Duitsers de Overijsselse Joden naar concentratiekampen af. Na de bevrijding bleek dat weinig Joodse mensen de verschrikkingen van de oorlog hadden overleefd. Bijna alle Joden uit de gemeente Hardenberg zijn tijdens de oorlog vermoord.

Vrij!

Aan het begin van de lente in 1945 naderden Engelse en Canadese soldaten Overijssel. Na felle gevechten met de Duitsers werd Haaksbergen op 1 april als eerste plaats in Overijssel bevrijd. Op 11 april volgde de gemeente Hardenberg. De oorlog was eindelijk voorbij.