Een literaire canon is niet van deze tijd...

De canon voor literatuur mag die naam voeren, die voor geschiedenis eigenlijk niet. Die laatste betreft immers geen normatieve historische studies of overzichtswerken, geen pareltjes uit de geschiedwetenschap, maar gebeurtenissen, belangrijke gebeurtenissen uit de geschiedenis zelf, los van enige interpretatie. (...) Geschiedenisonderwijs als legitimatie van onze westerse superioriteit - het historische besef van Van Aartsen cum suis reikt waarschijnlijk niet ver genoeg om te weten dat zij hiermee de Sovjet-russische volkspedagogiek, in 1989 jubelend naar de mestvaalt van de geschiedenis verwezen, in een ander, neoliberaal jasje binnenhalen. Deze politici gebruiken het woord canon terecht: ze willen geen waardevrije, neutrale bestudering van de geschiedenis, maar een reeks normatieve visies ter bevordering van de vaderlandsliefde. Het zou goed zijn als de commissie-Van Oostrom zich nadrukkelijk distantieert van deze ideologisering van het onderwijs. En ook als ze het begrip canon minder lichtzinnig zou gebruiken. Liever zelfs helemaal niet. (...) De canoncommissie van Van Oostrom wordt gemotiveerd door zorg om het niveau van het geschiedenisonderwijs. Die zorg is terecht. Maar als men vindt dat alle leerlingen een minimum aan historische kennis zouden moeten opdoen (en niet het kwart van hen dat nu geschiedenis in het pakket heeft) zijn heel andere maatregelen vereist. Het zou mooi zijn als Dokkum, Dorestad en Den Briel de juiste vaderlandslievende reflexen zouden uitlokken, maar het probleem ligt dieper en is van fundamenteler aard. Het probleem is dat scholen niet langer centra van vorming en ontwikkeling zijn. (...) Alleen als scholen hun vormende taak weer serieus (moeten) gaan nemen, en dus alles op alles zullen zetten om weer zoiets als een leescultuur in het leven te roepen - niet speciaal en zelfs niet in de eerste plaats voor literatuur, kinderen moeten de smaak van het lezen als zodanig te pakken krijgen, of nog liever en algemener: hun nieuwsgierigheid moet gevoed! - alleen dan kan het tij misschien nog ooit, heel langzaam, gekeerd worden. Maar daarvoor is een langetermijnvisie op het hele onderwijs noodzakelijk. Wat in al die jaren is afgebroken kan niet zomaar hersteld worden, dat kost vele jaren. Er zullen veel zwaardere eisen gesteld moeten worden aan de lerarenopleidingen, alles staat of valt met het niveau van de docenten. Het invoeren van een canon is ridicuul als daar boeken op staan waarvan een groot deel van de literatuurdocenten nog nooit gehoord heeft.