Zang en Vriendschap

Muziekverenigingen

Tijd van wereldoorlogen

Den Ham en Vroomshoop kunnen bogen op een muzikale traditie van bijna 100 jaar. De christelijke gemengde zangvereniging Zang en Vriendschap behoort tot de oudste zangverenigingen in de regio. Al vanaf 1921 wordt het hoogste lied gezongen, waarbij er in het hervormd kerkelijk centrum in Vroomshoop wordt gerepeteerd. Korte tijd werd er na de pauze van de concerten nog toneelgespeeld, maar de bezoekers vonden dit eerder een drama dan een blijspel. Leden van het gereformeerde koor Jubilate, dat vanaf 1905 als Looft den Heer door het muzikale leven ging, sloten zich in 1971 bij het hervormde Zang en Vriendschap aan. Onder leiding van dirigent Jaap Neuteboom vertolkte de vereniging menig oratorium. Na 2000 dreigde door vergrijzing van het koor het ledental onder de kritische grens te zakken. Er wordt alles aan gedaan om dit erfgoed van de Vroomshoopse zangkoren met jongere leden te versterken. Dat lukte helaas niet. Op zaterdag 11 april 2015 vond in Kerkelijk Centrum Irene het afscheidsconcert plaats o.l.v. dirigent Jaap Neuteboom. 

Onder de naam Jubilate zingt het seniorenkoor sinds 1985 dat het een lust is voor het oor is. Vele ouderen blijven zo actief, als lid van dit koor, of door deel te nemen aan kaarten, dansen of koersbal. 

Harmonie Vroomshoop

De Harmonie Vroomshoop heeft ook een eerbiedwaardige geschiedenis. Voorganger muziekvereniging De Volharding liet al aan het begin van de 20ste eeuw van zich horen in school C bij de Tonnendijkbrug onder leiding van dirigent Brand. Een drinkgelag na Koninginnedag in 1921 kostte De Volharding de nodige leden, door ingrijpen van de gereformeerde kerkenraad. Veel leden van die kerk gingen toen over naar de gereformeerde muziekvereniging Excelsior. Beide muziekverenigingen fuseerden in 1942 tot de Harmonie Vroomshoop. Dirigent en Vroomshoper Henk Leus stuwde het orkest van 1960 tot 1991 tot grote hoogte. Aansprekende resultaten werden behaald en ook internationaal liet De Harmonie met haar koperen muziekinstrumenten van zich horen. Later kwamen daar ook de drumband en in het verlengde daarvan een malletband bij. Bij talloze activiteiten in het kanaaldorp is de Harmonie Vroomshoop van de partij. Sinds 20 november 2021 beschikt De Harmonie over een eigen gebouw, namelijk het voormalige bibliotheekgebouw aan het Vredesplein. 

Christelijk Mannenkoor Vroomshoop

Op 1 maart 1951 zag het Christelijk Mannenkoor Vroomshoop het levenslicht, bij de familie Westera aan de Noorderweg. Onder de bezielende leiding van de van origine Oostenrijker Walter Klaasen groeide het koor tot grote (toon-)hoogte. Later nam Alle Roodbergen het dirigentenstokje over. In Joop de Vries, Hendrikus Wekamp en Harm Beens kende het koor eminente solisten. Sinds 1995 staat het koor onder leiding van de Vroomshoper Gezinus Veldman, een rasmusicus, die het mannenkoor ook op de piano begeleidt. Passiestonden in Vroomshoop, nieuwjaarsconcerten in Den Ham en enkele cd's hebben de naamsbekendheid van het koor vergroot. Ook aan populaire concerten werd meegewerkt, zoals The Night of the Vroms, De muzikale diamant en het Glazen Caféconcert. Opvallend veel Hammenaren maken deel uit van het Christelijk Mannenkoor Vroomshoop, dat medio 2023 over 100 leden beschikte.

Crescendo

Ook in Den Ham zat volop muziek. De gemengde zangvereniging Crescendo werd in 1924 in Den Ham opgericht. Het koor had geen kerkelijke achtergrond. Er werd met succes deelgenomen aan diverse zangconcoursen, onder meer in Wilp, Heerde en Lochem. Toen Crescendo eens op een zondag aan zo'n concours had meegedaan, werd haar dat door de plaatselijke hervormde kerk niet in dank afgenomen. Als dirigent fungeerde Floris Nap uit Almelo, die de nummers prachtig op zijn viool kon voorspelen. Na de Tweede Wereldoorlog in 1949 werd nog het 25-jarig bestaan gevierd. Hierna raakte de vereniging in verval, zong een toontje lager en viel in de vroege jaren vijftig van de vorige eeuw het doek.

Muziekvereniging Juliana

In 1925 werd de muziekvereniging Juliana in Den Ham opgericht. Aanvankelijk werd er alleen op eigen instrumenten gespeeld. Het korps begon eerst als fanfarekorps. In 1950, toen de houten blaasinstrumenten kwamen, werd het een harmonieorkest. Op het concours in Stadskanaal in oktober 1969 promoveerde de muziekvereniging Juliana naar de afdeling Uitmuntendheid. Het korps stond toen onder leiding van dirigent Henk Leus, die ook de Harmonie Vroomshoop leidde. Bij wandelvierdaagsen, zangdiensten, jubilea, bevrijdingsoptochten en concerten blies en blaast Juliana altijd de hoogste toon. Al vele jaren speelt Juliana kerstliederen in de kerstnacht om 24.00 uur op De Brink die volop worden meegezonden. Daarvoor gebeurde dit met een rondgang door het dorp, een enkele keer in de buurtschappen. Er werd op verschillende vaste plaatsen haltgehouden en werd 2x Stille Nacht gespeeld. Daarmee was de kerst begonnen in Den Ham. 

Muziekvereniging Juliana heeft in 2023 zo'n 140 leden. Het bestaat uit de onderdelen Harmonie,Malletband, Slagwerkgroep en Majorettes. Verder beschikt Juliana over een eigen Stichting MOJ (Muziekopleiding Juliana, hier worden de eerste muzikale lessen gegeven op blokfluit in de Algemene Muzikale Vorming, daarna kunnen de leerlingen doorstromen naar een individueel instrument. Samen spelen kan al snel in een C- orkest. Na het behalen van een A-diploma komt het B- orkest in beeld, tenslotte na het B-diploma wordt er doorgestroomd naar het grote A-orkest. Tegenwoordig begint de muzikale vorming in samenwerking met plaatselijke basisscholen onder auspiciën en met instrumenten van Juliana in bruikleen. 

Sinds 26 september 2016 beschikt Juliana over een eigen gebouw, namelijk het voormalige bibliotheekgebouw aan Slingerweg 3 met de naam: 't Muziekgebouw. Bijzondere vermelding: Gline een categorie voor majorettes met een beperking. Verder is Juliana sinds jaar en dag actief in het dorp met de inzameling van het oud papier ter versterking van de clubkas. 

Looft den Heer

Al vanaf de oprichting, op 15 november 1925, heeft de Christelijke Zangvereniging Looft den Heer uit Den Ham raakvlakken gehad met de gereformeerde kerk. Het was als vanzelfsprekend dat meester H.A. Beukenkamp, tevens ouderling en organist van de gereformeerde kerk, het koor ging leiden. De eerste repetities hadden plaats in de School met de Bijbel aan de Dorpsstraat en de uitvoeringen werden gegeven in de Gereformeerde kerk aan de Ommerweg. Hoogtepunt voor Looft den Heer was in 1982 het bezoek van het Amerikaanse koor Sounds of Friendship. Ook de concertreizen in 1987 en 1989 naar Polen waren gedenkwaardige gebeurtenissen. Op 21 november 2010 werd het oratorium De Schepping gezongen tijdens een dienst ter gelegenheid van het 85-jarig bestaan van Looft den Heer. Het koor stond toen onder leiding van Corine Ekkel.

Hervormd Zangkoor

De voorloper van het Hervormd Zangkoor was het koor Sursum Corda. Dit koor werd in 1937 opgericht ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van de hervormde school in Den Ham. Eind jaren veertig werd het koor Eén In Streven opgericht. De eenheid hield niet lang stand, want in november 1951 werd op initiatief van dominee Labrie het Hervormd Zangkoor opgericht. Meester Gorter en meester Snel werden tot adviseurs van het nieuwe koor benoemd. In het najaar van 1997 vierde het koor zijn 60-jarig bestaan met een jubileumconcert met de nationaal bekende bariton Marco Bakker. Het zangkoor onder leiding van dirigent Jan van Dijk had in 2010 ongeveer 50 leden.

Busramp Osnabrück: 'In het hart gegrift'.

Het had zo'n mooi reisje kunnen worden. Velen kwamen voor het eerst over de grens. Het eindigde in een ware ramp. Een ernstig ongeval voor 43 kinderen, in juni 1955, van het Hervormd Jeugdkoor Den Ham. Het onvoorstelbare gebeurde: een vonk, een explosie, één grote vlam. De hele bus stond in brand in een buitenwijk van Osnabrück. De begeleiders, dirigent Snel en zijn echtgenote, en meester Gorter met zijn vrouw probeerden te blussen en kinderen uit de bus te halen. Chauffeur Anton Heuver toonde tijdens de reddingsactie veel moed. Toegestroomde buurtbewoners hielpen bij de reddingspogingen. Voor twee meisjes kwam de hulp te laat en ook later overleden nog twee slachtoffers. Veel kinderen hadden ernstige brandwonden en werden opgenomen in ziekenhuizen. Weken, maanden daarna werden zestien gewonde leden van het koor in Duitse ziekenhuizen verpleegd. Ouders uit Den Ham mochten logeren bij leden van de Reformierte Gemeinde. Eén jaar na de ramp werd door het koor een concert gegeven in Osnabrück. Bij die gelegenheid bood dominee Labrie een bord van Delfts aardewerk als uiting van dank voor alle hartverwarmende hulpverlening en meeleven aan de Hammer kinderen. In juni 2005, 50 jaar later, werd de ramp herdacht in een kerkdienst in de Evangelisch Reformierte Gemeinde in Osnabrück. In 2011 is een herinneringstekst en gedachteniskruis aangebracht in de hervormde kerk in Den Ham.

Jarenlang werd er gezwegen over de tragedie. Juist omdat het zo gevoelig lag. Het zou alleen maar wonden openrijten. Daarom er maar liever niet over praten, zo was de redenatie in een tijdperk dat professionele hulpverlening nog niet bestond en slachtoffers van ingrijpende gebeurtenissen vooral waren aangewezen op dominee en huisarts.

Nadat er in Den Ham jarenlang een soort taboe op de busramp rustte, nam Jan Gerrits - gegrepen door het verhaal - het voortouw voor een monument. 
Frieda Waanders kreeg opdracht om het gedenkteken te maken.
Ze reisde af naar Italië - "omdat ze daar nu eenmaal het mooiste marmer hebben" - en wist twee fraaie natuursteen te bemachtigen: zwart en wit. "Op het zwarte gedeelte wordt het verhaal verteld, het witte deel bevat een muzieknoot en een vlam".
Het object staat in het plantsoen aan de Brinkstraat. Tussen de kerk en het Hervormd Centrum De Rank. Er werd in 2005 door het Hervormd Jeugdkoor ter nagedachtenis aan de ramp een boek uitgebracht met de titel 'In herinnering gegrift'. De naam van het kunstwerk: 'In het hart gegrift'.