Verwarring over nut van geschiedenis

Het aantal mensen dat de afgelopen paar maanden heeft ontdekt dat het woord 'canon' meer betekent dan een meerstemmig zangstuk loopt waarschijnlijk in de duizenden. In hoge mate verantwoordelijk voor deze ontdekking is Piet de Rooy, hoogleraar Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. (...) 'U was zeker wel blij met het voorstel van de Onderwijsraad?' 'Integendeel, het was heel vervelend dat hun voorstel zo snel op het onze volgde. Het heeft de zaak aanzienlijk gecompliceerd. Het heeft gezorgd voor een heilloze verwarring omdat hun pleidooi een heel andere lading heeft. De Onderwijsraad suggereert dat we dankzij zo'n canon van Nederland gaan houden. Voorzitter Van Wieringen wil het patriottisme stimuleren, zegt hij. Dat is een terugkeer naar onderwijswetgeving uit 1857. Ze willen een brede maatschappelijke discussie over wat er in de canon moet worden opgenomen. We weten van vorige discussies dat zoiets nergens toe leidt, alleen tot polarisatie van de standpunten.' 'De canon van Onderwijsraad en politici is veel breder dan die van u. U wilt thorbecke, zij witten de Deltawerken.' 'Ik zie niets in zo'n brede culturele canon. Nog afgezien van praktische bezwaren - de afbakening is onmogelijk - heb ik morele bezwaren. Kennis en inzicht komen dan in het verlengde te liggen van normen en waarden. Dat leidt alleen tot tevredenheid over onszelf en ontevredenheid over de ander. Dat is staatspedagogiek.' 'Hoe verklaart u de kennelijke behoefte aan een canon die bijdraagt aan vaderlandsliefde?' 'We zijn in Nederland opgevoed met het idee dat vaderlandsliefde helemaal niet nodig is. Met uitzondering van het Oranje elftal, dat helaas wisselvallig presteert, hebben we geen nationale symbolen. Onder verwijzing naar de Europese geschiedenis zeiden we altijd dat nationalisme tot onheil leidt. Recent ontdekken we dat we met deze houding een malle uitzondering zijn, en als reactie zijn we ons aan het normaliseren.' […] 'Waarom is historisch besef nuttig?' 'Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat mensen met meer historisch besef minder vatbaar zijn voor geloof in overspannen utopieën en complotten. Als samenleving kun je beter niet teveel mensen hebben die daar in geloven.'