Janskerkhof 16

‘Stamslot’ van een regentenfamilie

Janskerkhof 16 is een van de fraaie patriciërshuizen aan het lommerrijke plein. Drie eeuwen lang hebben leden van dezelfde familie uit de hoge ramen uitgekeken naar de romaanse Janskerk. Het huis kwam in de familie via Aletta Pater. Zij trouwde in 1663, enkele jaren na de bouw van het huis, met de jurist Jacob Martens. Kleinzoon van een immigrant uit Antwerpen trad Jacob in 1670 toe tot de Utrechtse vroedschap. Na hem zouden zijn zoon en vele nakomelingen deze post bekleden. Pas in 1885 verliet de laatste Martens de Utrechtse raad. Daarmee vormden de Martensen een van de Utrechtse bestuursdynastieën die vanaf de Opstand tegen Spanje tot ver in de negentiende eeuw actief waren. Andere belangrijke bestuursfamilies waren Van der Muelen, Ram en Strick van Linschoten. Zij vertegenwoordigden hun stadgenoten ook in het bestuur van het gewest, de Utrechtse Staten, en de Staten-Generaal.

De Martensen hoefden geen lange afstanden af te leggen om de bestuursvergaderingen bij te wonen. Zo bevond de Statenkamer zich aan de overkant aan het Janskerkhof. Het stadhuis lag maar een paar honderd meter verder. Na Jacob Martens bezaten acht generaties van zijn nakomelingen het huis dat zijn vrouw had ingebracht. Bij de Martensen trouwde er meestal maar één zoon. De andere zoons bleven met hun eveneens ongehuwde zussen in het oude huis wonen. Hun getrouwde broer vond in de buurt een ander onderkomen. Zo kocht David Johan Martens (1751-1811), jongste zoon uit een gezin van zeven, een huis aan de Kromme Nieuwegracht. Zijn zoon Jacob Constantijn betrok Janskerkhof 16 toen zijn laatste tante in 1831 was overleden. Enkele jaren daarvoor was hij door koning Willem I in de adelstand verheven en noemde zich toen Martens van Sevenhoven. Zijn aristocratische status accentueerde hij door het familiehuis in grootse stijl te verbouwen.

Jhr. J.C. Martens van Sevenhoven stierf kinderloos in 1861 en liet het huis na aan zijn neefje Jan Louis Anne, het reeds genoemde laatste raadslid. Diens zoon vertrok als rechter naar Zutphen en bewoonde de buitenplaats Velhorst in Almen. Janskerkhof 16 werd een pied-à-terre. Dat bleef het tot de dood van de laatste Martens, ook een Jacob Constantijn, in 1972. Deze liet het huis na aan de Vereniging Hendrick de Keijser, die tot doel heeft belangrijke panden in stand te houden. De vereniging verhuurde Janskerkhof 16 lange tijd aan de universiteit. De huidige huurder is reclame- en internetbureau One Shoe.