Vrede van Utrecht

Even het middelpunt van de wereld

Tijd van pruiken en revoluties

Al eeuwen woedde in Europa de ene verwoestende oorlog na de andere. De oorzaken waren het verlangen van koningen om meer macht te krijgen, en de strijd tussen rooms-katholieken en protestanten. In 1701 was het weer raak. Maar na meer dan tien jaar vechten had nog steeds niemand de oorlog gewonnen. Misschien kon het conflict ook wel worden opgelost door erover te praten in plaats van te vechten. De gesprekken vonden plaats in Utrecht.

Wereldoorlog 0
Eind 1700 overleed de Spaanse koning Karel II zonder dat hij kinderen had gekregen. Op zijn sterfbed wees hij de kleinzoon van de Franse Koning Lodewijk XIV aan als zijn opvolger. Op die manier zouden Spanje en alle Spaanse koloniën bij Frankrijk gaan horen, waardoor Frankrijk heel machtig zou worden. Engeland, het Duitse Keizerrijk en de Republiek waren het hier absoluut niet mee eens. Zo wilde de Duitse keizer Leopold II dat zijn eigen zoon troonopvolger zou worden. Willem III, die zowel stadhouder van de Republiek als koning van Engeland was, spande samen met Duitsland tegen Frankrijk en zo brak er weer oorlog uit. Deze oorlog wordt de Spaanse Successieoorlog genoemd, omdat het ging om wie de Spaanse koning zou opvolgen. De oorlog verspreidde zich ook naar de koloniën van de vechtende landen in Azië, Afrika en Amerika en kan daardoor gezien worden als Wereldoorlog 0.

Praten in plaats van vechten
Op een gegeven moment zagen Frankrijk en Engeland in dat geen van beiden de oorlog kon winnen en dat eindeloos oorlog voeren dus geen zin had. In plaats daarvan besloten ze over het conflict te praten. Dit moest gebeuren op een plek waar zowel de Engelsen als de Fransen mee akkoord gingen. Er werd voor Utrecht gekozen. De Fransen vonden dit een goede keuze omdat Utrecht een Fransgezinde stad was. De Engelsen waren het ermee eens omdat Utrecht in de Republiek lag en dat was hun bondgenoot. Daarnaast was het Utrechtse stadhuis heel geschikt voor de onderhandelingen, omdat het twee ingangen had. Zo konden Frankrijk en Engeland niet ook nog eens ruzie maken over wie het eerst naar binnen mocht.

Utrecht stond op zijn kop!
In het begin van de 18e eeuw was Utrecht een rustige stad. De stad had een streng gereformeerd bestuur, dat onder andere het theater had verboden. Daar kwam verandering in toen in 1712 meer dan 50 diplomaten met honderden personeelsleden uit 35 verschillende landen bijeen kwamen in Utrecht om te praten over de oorlog. Even was Utrecht het middelpunt van de wereld. De stad stond op zijn kop!

Volle kroegen en theaters
Tussen de vergaderingen door wilden de onderhandelaars natuurlijk wel vermaakt worden. Dat was een goede manier om hen in een prettige stemming te brengen. Daarnaast leerden ze elkaar zo ook buiten de vergaderzaal kennen, wat de onderhandelingen natuurlijk makkelijker maakte. Het theaterverbod werd opgeheven en de kroegen en restaurants zaten vol. De Utrechters verdienden flink geld aan deze buitenlanders want ze bleven wel 18 maanden!

De Vrede van Utrecht
Na 18 maanden praten werd op 11 april 1713 de Vrede van Utrecht ondertekend. De kleinzoon van de Franse Koning Lodewijk XIV mocht koning van Spanje blijven, maar dan mochten hij en zijn nakomelingen nooit de Franse troon krijgen. Verder werden de Spaanse koloniën verdeeld over de andere landen. Engeland wist veel gebieden en gunstige handelsvoorwaarden te bemachtigen en was nu het machtigste land van de wereld.