Gemeente Holten

Einde van het schoutambt

Tijd van burgers en stoommachines

Salland was vroeger feitelijk een groot landelijk gebied met hier en daar een kleine nederzetting. De regio was ingedeeld in lokale rechts- en bestuurseenheden: de schoutambten. Voor deze indeling vormde de vroegere kerkelijke indeling in parochies of kerspelen de grondslag. Aan het hoofd van een schoutambt stond de schout of schutte, die tot aan de 15de eeuw ook wel richter werd genoemd. De schout hield zich bezig met zowel bestuurszaken als rechtspraak en vervulde de rol van notaris. De schoutambten waren een voorloper van de huidige gemeenten.

Gemeentebestuur

Tijdens de Bataafs-Franse tijd (1795-1813) ging het oude politieke bestel volledig op zijn kop. De wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht werden van elkaar gescheiden. In 1811 veranderde het schoutambt Holten in een gemeente. De toenmalige schout Jan Vincent kreeg een aanstelling als maire, later burgemeester van de gemeenten Holten en Bathmen. Beide plaatsen vormden op deze manier een zogeheten personele unie.Tijdens de grote dorpsbrand in 1829 was Jan Pakkert burgmeester van beide dorpen. In 1834 werden Bathmen en Holten gescheiden, waarna Jan Vincent jr. optrad als burgemeester van Holten. De leden van de gemeenteraad werden vanaf 1818 voor een periode van 6 jaren door gedeputeerde staten van de provincie benoemd. Vanaf de invoering van de Gemeentewet in 1851 werd de raad gekozen door het kiesgerechtigde deel van de bevolking. De eerste wethouders (voorheen assessor genoemd) van de gemeente Holten waren Hendrik Jan Wansink en Gerrit Teeselink.

Gemeentehuis en -wapen

In de periode 1811-1906 was er in de gemeente Holten geen gemeentehuis. De gemeente huurde een vergaderruimte in het pand De Denneboom en benoemde deze ruimte tot "Kamer der gemeente". Het pand behoorde toe aan Jan Vincent. In 1906 vond de aanbesteding plaats van de bouw van een gemeentehuis. De totale bouw en inrichting kostten f. 8.446,30. Op 12 oktober 1906 werd het gemeentehuis in gebruik genomen. Pas in 1898 kreeg Holten een eigen gemeentewapen, met een voorstelling van de maagd Maria met Christuskind op schoot en in het rechter gedeelte drie varkenskoppen. De eerste voorstelling staat symbool voor het bisdom Utrecht, waar Overijssel vroeger toe behoorde, terwijl de varkens het belang van de Holtense biggenhandel benadrukken.
In het kader van een gemeentelijke herindeling is de gemeente Holten in 2001 opgeheven en samengevoegd met de gemeente Rijssen. De naam van de nieuwe gemeente is sindsdien Rijssen-Holten. Er kwam een nieuw gemeentehuis in Rijssen, waarvan de opening in 2008 plaatsvond.