Locatie Heemstede van het Spaarneziekenhuis aan de
Händellaan, vlak bij de brug naar Schalkwijk, is een belangrijk
centrum in de gezondheidszorg. Er is een groot aantal poliklinieken
gehuisvest. De huidige locatie bestaat sinds 2004 nadat het
ziekenhuis naar Hoofddorp was verhuisd. Aan het Spaarneziekenhuis
ligt een rijke historie ten grondslag, die teruggaat tot
1874.
Toen freule Anna Teding van Berkhout als pas benoemde
regentes van het St. Elizabeth's Gasthuis in 1873 constateerde dat
de zorg voor de zieken veel te wensen overliet, had zij onvoldoende
energie en ervaring om de situatie te verbeteren. Zij trad af als
regentes en besloot in 1874 in 'eigen huis', aanvankelijk op
bescheiden schaal, zieken op te nemen en te verplegen. De freule
behoorde tot de kring van het protestantse Reveil, een 19de-eeuwse
internationale opwekkingsbeweging van het christelijk denken en
handelen. In de loop van de eeuw kwam de nadruk steeds meer op het
handelen te liggen.
Grote voorman was ds. O.G. Heldring, bekend van de
Heldringgestichten en de Diaconessenhuizen. Hij heeft de freule
weten te bewegen de stap te nemen tot de oprichting van het
Diaconessenhuis te Haarlem, aanvankelijk gehuisvest aan de Nieuwe
Gracht 90. Het tuinhuisje van haar woonverblijf werd als
'ziekenhuis' ingericht en had de beschikking over 1 verpleegster,
zuster Suze van Baarda, de eerste diacones te Haarlem en een van de
eerste gediplomeerde verpleegsters van het land.
25 bedden
Het onderkomen aan de Nieuwe Gracht werd al snel te klein.
Geheel voor rekening van de freule werd aan de Hazepaterslaan in
1887 het nieuwe Diaconessenhuis geopend met 25 bedden. In de loop
van de 20ste eeuw werd het ziekenhuis diverse malen
uitgebreid.
Na de Tweede Wereldoorlog vonden veel sociale veranderingen plaats.
Dat resulteerde onder meer in de vraag of de diaconessen salaris
moesten krijgen, en zo ja, moesten zij dan evenveel verdienen als
andere verpleegkundigen? Uiteindelijk werden geen nieuwe
diaconessen meer geworven.
Diaconessenhuis in Heemstede
Een nieuw modern ziekenhuis was noodzakelijk geworden,
daar het oude niet meer voldeed aan de eisen van begin jaren
zeventig. Geschikte bouwgrond was in Haarlem niet voorhanden. Dat
betekende dat Heemstede de kans kreeg om mee te dingen om een groot
ziekenhuis binnen de gemeentegrenzen te krijgen. Het resultaat was
dat in 1973 (één jaar voor het eeuwfeest) het Diaconessenhuis met
365 bedden naar de nieuwbouw aan de Händellaan verhuisde. Het
ziekenhuis kende een prominente verpleegtoren met een prachtig
uitzicht over Heemstede, het Spaarne en Schalkwijk.
Spaarneziekenhuis Hoofddorp
In 1989 fuseerde het protestantse Diaconessenhuis met de
Haarlemse rooms-katholieke Mariastichting, ook gelegen aan het
Spaarne. Deze bepalende rivier werd naamgever van het
fusieziekenhuis. Aanvankelijk werden twee locaties aangehouden.
Begin deze eeuw werd besloten naar een nieuwe locatie uit te zien.
Het werd Hoofddorp, waar in 2004 het nieuwe Spaarneziekenhuis
verrees. Het ziekenhuis aan de Händellaan werd gesloopt. Hier is
nu Locatie Heemstede gevestigd, waardoor een deel van de
gezondheidszorg gewaarborgd is. Ook de Mariastichting is voor een
groot deel afgebroken, maar dan ten faveure van woningbouw.
De ontwikkelingen in de gezondheidszorg hebben ertoe geleid dat in
2015 het Spaarneziekenhuis en het Kennemer Gasthuis hebben besloten
tot een nieuwe fusie: het Spaarne Gasthuis, gehuisvest in Hoofddorp
respectievelijk Schalkwijk te Haarlem. Het ziekenhuis heeft tevens
in Haarlem-Noord en dus in Heemstede een lokale vestiging.