Enschede bezet

De Tweede Wereldoorlog

Tijd van wereldoorlogen

Oorlog

Op 10 mei 1940 brak in Nederland de Tweede Wereldoorlog uit. Duitse soldaten trokken Overijssel binnen. De Nederlandse soldaten hadden de opdracht gekregen om de Duitsers te vertragen. Daarom vernielden ze de belangrijke bruggen over de IJssel bij Deventer, Zwolle en Kampen. Op 15 mei hadden de Duitsers heel Nederland bezet.

Donkere tijden

In het begin gedroegen de Duitsers zich nog netjes. Het leven leek door te gaan als altijd. Maar al snel bleek dat niet waar te zijn. De Duitsers gaven het bevel dat 's nachts en 's avonds alles donker moest zijn. Tussen 12 uur 's nachts en 4 uur 's morgens mocht niemand zonder geldige reden naar buiten. Het dagelijks leven werd steeds moeilijker. Sommige producten zoals koffie, thee, suiker en zeep waren nauwelijks meer te krijgen. Voedsel werd steeds schaarser. De Nederlandse mannen werden gedwongen om werk voor de Duitsers te verrichten, zoals het bouwen van bunkers.

Verzet

Steeds meer mensen kwamen tegen de Duitsers in verzet. Dat was heel gevaarlijk. Zo sneed een groep mensen in 1941 een aantal belangrijke telefoonkabels door. Als straf pakten de Duitsers 71 mannen op, waaronder 68 Joden. Zij werden naar concentratiekamp Mauthausen gestuurd. Na enkele maanden waren alle mannen overleden.

Jodenvervolging

In Enschede was een grote Joodse gemeenschap. Er waren veel Joodse winkels en verenigingen. Aan de Prinsestraat stond een prachtige synagoge. De Duitsers wilden alle Joden vernietigen. Daardoor merkten de Joden al snel de gevolgen van de bezetting. Ze verloren hun werk en spaargeld. In winkels, bioscopen, parken en cafés hingen bordjes met de tekst: "Verboden voor Joden". Ook moesten ze een gele ster op hun jas dragen, waar het woord "Jood" op stond. Vanaf 1941 voerden de Duitsers de Overijsselse Joden naar concentratiekampen af. Na berichten uit Mauthausen wisten veel Joden in Enschede wat ze te wachten stond. Velen van hun probeerden onder te duiken. Na de oorlog bleek dat 562 Enschedese Joden de verschrikkingen van de oorlog niet hadden overleefd.

Per ongeluk

Tijdens de oorlog is Enschede vaak gebombardeerd. Veel piloten uit Engelang wisten in het grensgebied niet precies of ze nu boven bezet Nederland of vijandig Duitsland vlogen. Op 22 februari 1944 lieten de piloten per ongeluk 40.000 brandbommen op de binnenstad en de wijken Veldkamp en Pathmos vallen. Veertig mensen kwamen om en meer dan 100 mensen raakten gewond.

Vrij!

Aan het begin van de lente in 1945 naderden Engelse en Canadese soldaten Overijssel. Na felle gevechten met de Duitsers werd Haaksbergen op 1 april als eerste plaats in Overijssel bevrijd. Diezelfde dag volgde Enschede. De oorlog was eindelijk voorbij.