Normaliseren van de Aa

De crisis te lijf met werkverschaffing

Tijd van wereldoorlogen

Tussen 1937 en 1941 werd het riviertje de Aa in Veghel en Erp veranderd. De Aa was net als de Dommel een riviertje met veel bochten en kronkels. Langs het riviertje lagen weilanden en moerassen. Veel weilanden stonden in de winter onder water. Om een einde aan de wateroverlast te maken, moesten de kronkels en bochten weggehaald worden. Dat noem je normaliseren. Waarom werd de Aa genormaliseerd?

Crisis

In 1929 ontstond er een grote crisis in de wereldeconomie. De crisis begon in de Verenigde Staten. Daar verloren mensen hun banen. Winkels en bedrijven gingen failliet. Mensen die nog werk hadden, kregen minder loon. Als je minder geld verdiende, kon je minder kopen. De fabrieken maakten minder producten. De handel werd minder en minder.

Werkloosheid

Nederland dreef handel met Amerika. Maar daar waren spullen uit Nederland niet meer nodig. Ook hier was de crisis te merken en gingen bedrijven failliet. De werkeloosheid in Nederland steeg enorm en steeds meer gezinnen leefden in armoede.

Werkverschaffing

Om de werkloosheid te verminderen, bedacht de regering allerlei projecten. Die projecten leverden werk op. Dat werd werkverschaffing genoemd. Ook in Veghel en Erp maakte het gemeentebestuur plannen om de crisis te lijf te gaan. Er waren bijna 880 arbeiders bij de werkverschaffing betrokken. Ze verdienden gemiddeld 37 cent per uur.

Normalisering van de Aa

De provincie Noord-Brabant gaf de werkverschaffing opdracht om de Aa te normaliseren. Alle bochten en kronkels bij Someren, Asten, Helmond, Aarle-Rixtel, Bakel, Beek en Donk, Gemert, Erp en Veghel moesten verdwijnen. De Aa werd een rechte rivier met hoge oevers.

Alles met de hand

Het graafwerk gebeurde met schop en kruiwagen! Er kwamen weinig graafmachines aan te pas. Met zand werden de kronkels dichtgegooid en de beemden (=drassige weilanden langs de rivier) opgehoogd. Een baggermachine op een platbodem (=boot) diepte de Aa uit.

Spijt

Tegenwoordig hebben we spijt van het normaliseren. Het landschap is minder mooi. De oude Aa was beter voor de natuur. Het water stroomt zo snel, dat het land droog wordt. Bij overstromingen kan het water juist nergens meer naar toe. In 2004 werd afgesproken om de Aa tussen Veghel en Erp weer ruimte te geven. De oevers zijn op een aantal plaatsen verlaagd en de Aa mag in de winter bij het Havelt en het Ham weer overstromen.