Het Hermannishus

Een voornaam riddergeslacht

Tijd van steden en staten

In 1993 was de inventarisatie van het omvangrijke archief van het huis Almelo voltooid. Hiermee kwam een rijke bron beschikbaar voor historici en genealogen. Verrassend genoeg had het archief ook voor Enter enkele bijzondere gegevens in petto. Uit de oudste akten van het archief blijkt dat er aan het begin van de 14de eeuw een heus riddergeslacht in Enter woonde.

Borgmannen

In die tijd werden koop en verkoop van onroerend goed, erfeniskwesties etc. vaak door kloosterlingen, die de schrijfkunst meester waren, op schrift gesteld . Als getuigen werden door de heren van Almelo ridders en knapen uit de omgeving uitgenodigd, die borgmannen waren van het kasteel Almelo. Borgmannen speelden een bijzondere rol bij de verdediging van het kasteel van hun heer. Oorspronkelijk moesten ze bij of in het kasteel wonen. In een acte uit het jaar 1308 komen de namen voor van de knapen Hermannus de Enthere en Theodoricus de Enthere. Na 1350 lezen we niets meer over dit geslacht. De heren Van Enthere stichtten in deze tijd waarschijnlijk de kapel gewijd aan de H. Antonius Abt in hun woonplaats.

Bisschopsleen

Het archief van de bisschop van Utrecht vertelt meer over de mogelijke woonplaats van deze ridders in Enter. Het leenregister rept in 1382 van het Hermanshuys of Hermannishus in Enter. Hermannus was de laatst bekende telg uit het geslacht van Enthere. Het is zeer waarschijnlijk dat we hier te maken hebben met het huis van het geslacht van Enthere. In 1382 was Albert van den Reve, verwant aan de graven van Almelo was, beleend met het Hermannishus. Adellijke huizen die goederen in leen hadden van de bisschop van Utrecht gaven deze soms weer in onderleen uit aan pachters van hun bezittingen. Particuliere leenkamers werden dit genoemd. In het archief van het huis Vilsteren werden ook enige boekjes gevonden met de administratie van de leenkamer van het Hermshuis in Enter.

Dubbele waargerechtigheid

De naam van het Hermannishuis is in de loop der eeuwen veranderd van Hermsele en Hermshuis in Harmsel. Het erve Hermsel stond achter de hervormde kerk en was als enige begunstigd met een dubbele waar of aandeel in de marke Enter. Hieruit blijkt ook weer een bijzondere status vanuit het verleden. De plek achter de coöperatie werd vroeger "De Berg" (Borg?) genoemd en de gorens (tuingronden) daar de "Berggorens". Maar veel vragen over het intrigerende riddergeslacht van Enthere blijven. Archeologisch onderzoek zou wellicht nadere gegevens kunnen opleveren.