Hollands Dagboek

In de krant nieuws dat me ontstemt. Vanaf vandaag gaat een speciale commissie een jaar lang bekijken wat iedereen moet weten over de vaderlandse geschiedenis, cultuur en samenleving: de canon van Nederland. O, wat een slecht idee. Een canon is prima als er objectieve maatstaven aangelegd kunnen worden, maar als er ruimte is voor discussie, eigen mening en persoonlijke smaak, zoals bij kunst, dan moet je volgens mij niet inkaderen. Dat zie je aan de literaire canon. Door die al of niet dwingend voorgeschreven leeslijst verkeren docenten en leerlingen in een soort constante staat van wrijving. De docent wil dat je boek A leest en de leerling wil B lezen, en omdat ze geen van beide willen toegeven, valt de keus op C. In mijn schooltijd was dat 'Klaaglied om Agnes'. Ik meen dat het vandaag de dag een dun boek is van Giphart. Nou ja, een uittreksel ervan natuurlijk, want bij een standaardcanon horen standaarduittreksels. Een paar weken geleden schrok ik om een uur of vijf wakker, omdat ik droomde dat ik de Leonardolezing begon met de woorden: 'De literaire canon moet onmiddellijk worden afgeschaft.' Verdorie, dacht ik, want de hele passage over literatuuronderwijs had ik nu juist net uit de lezing geschrapt omdat die veel te lang wordt. Maar nu maak ik me er alwéér druk over. (...) Literatuur, het boekenvak en lezen worden meer en meer een vrouwelijke aangelegenheid. Misschien omdat vrouwen en meisjes minder recalcitrant reageren op canonisering dan mannen en jongens? 'O ja? Móéten wij dat lezen? Dat zullen we dan nog wel eens zien!' Niet nieuw is dat de verhouding m/v onder lezers zo sterk doorslaat naar vrouwen, terwijl de verhouding m/v onder schrijvers tamelijk evenwichtig is. Maar hoe zit het dan eigenlijk met de samenstelling van zo'n commissie die over een nieuwe canon gaat adviseren? Ik heb meteen maar even gekeken op de speciale nieuwe website www.canonvannederland.nl. Hm, zes mannen, van wie drie in de bestuursfuncties, en drie vrouwen. Ik zou uit een en ander vrolijk kunnen concluderen dat mannen graag aan anderen willen opleggen wat er van de cultuur genoten moet worden en dat ze er dan vervolgens weigeren van te genieten. Maar ik vind het te kort door de bocht.