Bevrijding

Met dank aan Manitoba Dragoons

Tijd van wereldoorlogen

Enschede, Eerste Paasdag 1 april 1945. Oldenzaal 2 april 1945. Hengelo, 3 april 1945. Almelo, 4 april 1945. Vriezenveen, 5 april 1945: Rond de klok van 11 uur die morgen rijdt de eerste Canadese pantserwagen met Georg Hall en Fred Pope het dorp binnen. De voertuigen van de XII Manitoba Dragoons rukken op vanuit het zuiden van Twente over de oostelijke flank naar het noorden.
In het westen van Twente vormen de Twenthekanalen en het Overijssels Kanaal barrières, waarachter de Duitsers zich hergroeperen en tegenstand bieden. De Duitsers hielden verbeten stand in en om Wierden. Om de Wierdense brug in het Twenthekanaal ten westen van Almelo en de brug bij Aadorp werd nog enkele dagen hevig gevochten. Ongeveer 1.200 Duitse militairen van de Herman Goering Divisie maakten ten westen van de kanalen de boel nog onveilig. Bij Aadorp werd nog langer gevochten door het 1ste Bataljon van het Canadese Algonquin Regiment, dat later ook Wierden bevrijdde. Vier boerderijen en een burgerwoning gingen in vlammen op. In 2005 werd door schoolkinderen een boom geplant op de plek in de Bruglaan, waar het centrum was van de gevechten tussen terugtrekkende Duitsers en oprukkende Canadezen. Er is daarna een klein monument geplaatst, waar jaarlijks een herdenking plaatsvindt.

Dagboek Herman Jansen

Over de Almeloseweg en over de weg langs het kanaal van Almelo naar De Haandrik trokken de bevrijders in noordelijke richting. Rond 11 uur op die donderdagmorgen 5 april 1945 stond de eerste tank met geopende luiken op Het Midden van Vriezenveen en liep het hele dorp uit om de geallieerde militairen met hun zwarte baretten te bewonderen. Ongeveer gelijktijdig arriveerde ook een deel van het regiment bij de verwoeste brug in het kanaal bij Zandwijk op het Westeinde. Dorpshistoricus Herman Jansen, die aan de Almeloseweg woonde, schrijft op diezelfde avond in zijn dagboek: "Bevrijd! Vanmorgen precies 11 uur rolden de eerste geallieerde tanks voorbij. Een ontroerend ogenblik. Vijf jaar lang hebben wij het juk gedragen. 't Is niet te beschrijven: De ontroering van dit historische oogenblik voor Vriezenveen. Vijf jaar lang in hoop en vreezen hebben we naar dit oogenblik uitgezien, te beschrijven is dit moment niet, doch het nu levend geslacht weet wat dit oogenblik betekent. Mochten latere geslachten dit nog een lezen en de vrijheid van ons Holland bezitten, laten ze deze dan waarderen en er voor vechten. Wij, die thans leven, weten wat de onafhankelijkheid en de vrijheid waard is."

Verder noordwaarts

De geallieerde milities trokken die dag en de dagen erna verder noordwaarts. Na de eerste verkenningsvoertuigen volgden er natuurlijk nog hele colonnes vooral Canadezen, maar ook een Poolse pantserdivisie trok door Vriezenveen in noordoostelijke richting. De zaterdag erop arriveerde majoor Norman Keith als commandant met zijn technische eenheid van de 12th Manitoba Dragoons bij de brug aan het kanaal in Vriezenveensewijk. Op uitnodiging van de familie Klinkhamer sliep Norman Keith in een bed boven de winkel. Die zondag daarna zou hun zoon Johannes gedoopt worden en op aanraden van een Canadees soldaat kreeg hij de roepnaam: Johnny (doopnaam bleef namelijk Johannes)!

Manitoba

De naam Manitoba kom je in onze omgeving op meerdere plaatsen nog regelmatig tegen. Ook het grote plein voor het gemeentehuis van Twenterand in Vriezenveen draagt de naam Manitobaplein. De naam Manitoba zegt alles over de bevrijders van ons dorp en deze streek. Het waren Canadese soldaten, die hoofdzakelijk uit de provincie Manitoba in het westen van het land kwamen.