Nico Rienks

Roeier van de eeuw

Tijd van televisie en computers

Op een dag, ergens in het voorjaar van 1977, stapte de vijftienjarige gymnasiumleerling Nico Rienks uit Zwolle voor het eerst van zijn leven in een roeiboot. Met zijn klasgenoot Sander Simons maakte hij een tochtje over de Stadsgracht en het Zwarte Water. Al snel had hij de slag en de smaak te pakken en dat zou van grote betekenis zijn voor de rest van zijn leven. Het duurde niet lang of hij begon aan wedstrijden mee te doen. Ook en vooral nadat hij in 1981 was begonnen aan een studie Bewegingswetenschappen aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. ["Echte (Sport)Helden" (2008), artikel op: de site historischcentrumoverijssel.nl].

Waartoe een simpel roeitochtje op de Zwolse grachten al kan leiden. Rienks (geboren in 1962) was al een uitblinker op sportgebied tijdens zijn schooltijd op het Gymnasium Celeanum aan de Veerallee. Via het volleybalteam van de school kwam hij in het jeugdteam voor Noord-Nederland terecht. Zijn uithoudingsvermogen stelde hij op proef tijdens de jaarlijkse veldlopen van 5 kilometer over de Assendorperlure en door het Engelse Werk. Tijdens het derde schooljaar werd Rienks uitgenodigd voor een roeitochtje op het Zwartewater en de Zwolse grachten. Hij merkte dat het roeien hem goed af ging en al snel werd hij lid van de Zwolsche Roei- en Zeilvereeniging (ZRZV).
Tijdens zijn studie aan de VU in Amsterdam verdeelde Rienks zijn aandacht tussen studeren en roeien op topniveau. Zijn grote talent als roeier, eerst nog als skiffeur, bleef niet onopgemerkt. In 1987 verwierf hij als eerste Nederlandse roeier een sponsorcontract. In Amsterdam ontmoette hij de al even fanatieke Ronald Florijn. Ze besloten hun studie 1 jaar in de wachtkamer te zetten om in de dubbeltwee mee te kunnen doen aan de Olympische Spelen van Seoel in 1988. Totaal onverwacht won het tweetal daar goud.

In de jaren daarna vormde Rienks een duo met stadgenoot Henk-Jan Zwolle. Ze werden in 1991 wereldkampioen in de dubbeltwee en 1 jaar later wonnen ze brons tijdens de Olympische Spelen van Barcelona. Na de successen met Florijn en later Henk-Jan Zwolle begon Rienks in 1993 aan de misschien grootste uitdaging van zijn sportleven. Hij was één van de grondleggers van het project Holland Acht. Het was een bijna onmogelijk geachte poging om op het koningsnummer van het roeien een olympische medaille te behalen. Bij voorgaande Spelen had Nederland op dit nummer zelfs geen finaleplaats weten te halen.
Rienks en FIorijn slaagden erin een sterke uitgebalanceerde ploeg samen te stellen en, bijna net zo belangrijk, geld op tafel te krijgen. De voorbereiding voor "Atlanta" stelde hoge eisen aan de roeiers. Niet alleen fysiek maar ook wat betreft de impact op hun persoonlijke leven. Ze moesten hun maatschappelijke carrière uitstellen en waren veel van huis. 4 jaar lang reden ze bijna elke dag naar de Bosbaan om daar 1½ uur te trainen. Waarom al die inspanningen? Niet voor het geld, dat hielden de roeiers er niet aan over. Zelf zei Rienks hierover eens tijdens een interview: "Ik roei voor het water, het ruisen, mezelf zo'n beweging aanleren."
Het project slaagde: tijdens de Olympische Spelen in Atlanta in 1996 behaalde Rienks (samen met onder andere Florijn en Zwolle) de gouden medaille in de "Acht met stuurman".
Zonder twijfel was dit een prestatie van Nico Rienks zelf en van de rest van de ploeg. Zoals gezegd was Zwolle de plaats waar het roeien voor hem begon. Water in de omgeving is er genoeg en Zwolle had en heeft een roeivereniging die recreanten maar ook wedstrijdroeiers goede faciliteiten biedt. Al in 1887 werd de Zwolsche Roei- en Zeil- Vereeniging opgericht. Het was na de Zwolsche Gymnastiekvereniging de tweede sportclub uit de Zwolse geschiedenis.

In de beginjaren van de ZRZV waren de roeiers vaak op de Zwolse grachten te vinden, dit tot ergernis van conservatieve Zwollenaren. Zo schreef burgemeester Van Nahuijs in 1890 aan het verenigingsbestuur dat hij voortaan geen blote benen meer in de stadsgracht wenste te zien. Daarbij betrof het mannenbenen want vrouwen mochten pas vanaf 1906 lid worden. Tegen het einde van de 19de eeuw liep de belangstelling voor roeien tijdelijk sterk terug. Dat kwam, schreef de secretaris in zijn jaarverslag, door concurrentie van "koning Velo". Maar toen de nieuwigheid van de fiets eraf was, groeide de vereniging weer snel. Zelfs tijdens de oorlogsjaren ging het roeien door. In 1965 moest de ZRZV door de aanleg van de A28 verhuizen van het Zwartewater naar de Westerveldse Kolk. In 2005 verrezen aan de Holtenbroekerdijk het huidige botenhuis en het clubgebouw.

Tot op de dag van vandaag kent de ZRZV een bloeiend verenigingsleven en er wordt nog steeds volop gezeild en geroeid, dat laatste ook in wedstrijdverband. Met figuren als Rienks en Zwolle staat zij model voor de rol van topsport in de stad. Individuele sporters als Ellen Meliesie (roeien), Erben Wennemars (schaatsen) en ploegen als Landstede Volleybal en Landstede Basketbal worden geassocieerd met topsport èn met Zwolle.
Op dit moment heeft de Zwolsche Roei- en Zeilvereeniging ongeveer 550 leden. Onder hen bevinden zich nog steeds Nico Rienks en Henk-Jan Zwolle, beide zijn benoemd tot lid van verdienste. De Nederlandse roeiwereld verkoos Rienks tot roeier van de 20ste eeuw. Nico Rienks roeit voor de ZRZV af en toe wedstrijden in de acht of in de dubbeltwee. En met grote regelmaat gaat hij daarbij met zijn team als eerste over de finish.