Grave in de Tweede Wereldoorlog

Bezetting en bevrijding

Tijd van wereldoorlogen

De Tweede Wereldoorlog heeft ook Grave zwaar getekend. Het is vooral de Maasbrug die bij de inname door de Duitsers en bij de bevrijding door de Amerikanen een centrale rol speelt. In totaal zijn 29 Gravenaren tijdens de oorlog in Nederland en daar buiten omgekomen.

Vanwege de strategische ligging van de Maasbrug en de Peel-Raamstelling (een serie verdedigingswerken) komt er in 1936 een detachement Politietroepen naar Grave om de in dat jaar gebouwde rivierkazematten bij de brug te bemannen (nu plaats van vestiging van het Kazemattenmuseum Grave). Medio 1938 wordt Grave weer garnizoensstad en begint men met de bouw van de Generaal de Bonskazerne.

In de vroege ochtend van 10 mei 1940 wordt Grave opgeschrikt door Duitse vliegtuigen en het opblazen van de Maasbrug: de oorlog is begonnen. Later op de dag begint de evacuatie van burgers naar Nuland, Heesch en Geffen. Door een Duitse vliegtuigbom verliezen maar liefst elf Gravenaren daarbij het leven.

Tijdens de bezetting herstelt men de Maasbrug en wordt de Generaal de Bonskazerne afgebouwd voor het Duitse leger. Een handjevol Graafse NSB'ers zoekt zijn heil bij de bezetters en de beperkende en onderdrukkende maatregelen nemen toe. Dat geldt met name voor de Joodse burgers in Grave. In 1943 worden de twee overgebleven Joden gedeporteerd en in een vernietigingskamp vergast. Op 3 februari 1944 wordt burgemeester Louis Ficq op het gemeentehuis gearresteerd omdat hij zich niet coöperatief opstelt tegenover het Duitse gezag. Via kamp Vught komt hij in Dachau terecht, waar hij op 9 maart 1945 door uitputting sterft. Zijn stad is dan al bevrijd.

Op zondag 17 september 1944 komt de langverwachte bevrijding: Operatie Market Garden. Duizenden parachutisten van de 82e (US) Airborne Division springen uit honderden Dakota's en landen in Overasselt en omgeving. De Easy-Company van het 504e Regiment van de 82e (US) Airborne Division landt in Velp met de bedoeling de Maasbrug aan te vallen. Luitenant John Thompson van de Easy-Company komt vlakbij de Maasbrug terecht en met een bliksemactie weet hij met 15 parachutisten de zuidelijke oprit onbeschadigd in handen te krijgen. Vrijwel tegelijkertijd wordt de noordzijde van de brug met succes aangevallen en volgt het bericht: 'Bridge nr. eleven (11) is ours!'. Later op de dag wordt Grave gezuiverd van de overgebleven Duitse eenheden. Op 19 september arriveren grote aantallen tanks en voertuigen van het XXX Army Corps op weg naar Arnhem. Op 2 oktober 1944 gooit een Duitse Messerschmidt een aantal splinterbommen af boven Grave waarbij zeven Engelse soldaten en vier Graafse burgers om het leven komen.

Airstrip B82 Grave/Keent

Op 21 september 1944 ontdekt een Amerikaanse vliegende patrouille bij toeval een vliegstrip in het nabijgelegen gehucht Keent. Die is tijdens de oorlog door de Duitsers aangelegd en gebruikt als uitwijkbasis voor het frequent aangevallen vliegveld Volkel. Kort daarop maken Engelse troepen het veld geschikt voor C-47 Skytrains en noemen ze het veld Airstrip B82 Grave/Keent. Op 26 september landen en starten binnen vier uren maar liefst 209 Skytrains, afkomstig uit Engeland en begeleid door tientallen jagers. De Skytrains lossen wapens en ander materiaal, bestemd voor het XXX Corps dat zich op dat moment in de Betuwe bevindt.