Geboortedag Eise Eisinga

Actueel
Eise Eisinga

In de achttiende eeuw geloven veel mensen dat je met kennis de wereld en de mensen beter kunt maken. Het verstand en de wetenschap vinden ze heel belangrijk. De mensen die deze ideeën hebben, vinden zichzelf 'verlichte mensen'.

Eise Eisinga wordt geboren op 21 februari 1744 en is ook een 'verlicht' denker. Hij is erg slim, maar als kind mag hij niet naar de Latijnse School om daar te leren. Net als zijn vader moet hij wolkammer worden: hij moet schapenwol klaarmaken om kleren van te maken. Maar in zijn vrije tijd gaat hij zelf wiskunde en sterrenkunde studeren, zodat hij er veel van te weten komt.

Dat komt goed van pas als in 1774 een dominee een boekje schrijft waarin hij voorspelt dat de aarde uit haar baan geslingerd zou worden. Dat zou gebeuren door een botsing van de maan met een aantal planeten. De mensen in Friesland raken ervan in paniek. Maar Eise Eisinga weet wel beter, en daarom besluit hij een planetarium te bouwen. Een planetarium is een klein model van ons zonnestelsel met alle planeten. Je ziet er precies hoe de planeten om de zon draaien. Hij bouwt het tegen het plafond van zijn woonkamer in zijn huis in Franeker, in Friesland. In 1781 is het klaar.

In 1818 komt koning Willem I zelfs naar Friesland om het te bekijken. Hij is zo onder de indruk, dat hij het meteen koopt voor Nederland. Het planetarium van Eise Eisinga werkt nog steeds, en is het oudst werkende planetarium in de wereld.