De breukenboom

Een boom die breuken geneest?

Tijd van pruiken en revoluties

Mensen hadden vroeger weinig vertrouwen in dokters. Ze gebruikten liever zelfgemaakte medicijnen om kwaaltjes te genezen. Er waren ook wonderdokters. Zij waren eigenlijk boer of klompenmaker maar hadden een speciale gave. Dit betekent dat je iets bijzonders kunt. Een van die wonderdokters woonde in Yde. Dit was de smid Willem Nijenhuis.

Smid of dokter?

Willem Nijenhuis kwam uit Duitsland maar was in Yde gaan wonen. Sommige mensen zeggen dat hij in Duitsland dokter was, maar dat weten we niet zeker. In Yde werkte hij als smid. Op een dag in 1830 reed hij met een boer naar de heide. De boer vertelde hem over zijn kind. Zijn kind had haar lies gebroken en hij maakte zich zorgen. De smid herinnerde zich toen een recept uit een Duits handboekje. Hij vertelde dat de breuk zouden genezen als de boer drie spijkers in de boom voor zijn smederij sloeg. De boer besloot dit te doen, en het werkte! Nijenhuis zei dat dit kwam doordat hij een bijzondere gave had en dat de breuk daarom was genezen.

Bast

Volgens Nijenhuis moest je drie spijkers in een boom slaan als je breuken wilde genezen. Terwijl de patiënt de spijkers in de boom sloeg, mompelde de smid een spreuk. Als de bast van de boom over de spijker was gegroeid dan zou de breuk genezen zijn. Nadat de dochter van de boer genezen was, kwamen er al snel meer mensen naar de boom toe. Zij hadden gehoord van de magische krachten en wilden zelf ook genezen worden. Omdat de boom breuken zou genezen, kreeg hij de bijnaam breukenboom. Toen Willem Nijenhuis overleed nam eerst zijn dochter en daarna zijn kleindochter de praktijk over. Tot 1950 mensen kwamen er mensen naar de breukenboom toe.

Andere bomen

De breukenboom in de tijd van Willem Nijenhuis was een wilg. Maar later werden andere soorten bomen, populieren en linden, als breukenboom gebruikt. Er kwamen veel mensen naar de boom toe, zelfs uit het buitenland. Daarom werden er meerdere bomen tegelijk gebruikt als breukenboom. Mensen dachten dat dit niet uitmaakte voor de genezing.

Voor de smederij van Nijenhuis kun je nu nog twee breukenbomen zien. Geen wilgen, want die werden in 1940 gekapt, maar lindes. In een van beide lindes zitten nog spijkerkoppen. De weg waar de breukenbomen staan heet nu de Breukenweg.

Bijgeloof

Niet iedereen was blij met de breukenbomen. Een aantal mensen geloofde niet in genezing door een boom. Zij vonden het maar gevaarlijk bijgeloof. In 1858 gaven dokters een waarschuwing aan ouders. Als hun kind iets brak moesten ouders niet wachten op genezing door de breukenboom maar naar de dokter toe komen. Dokters waren anders bang dat de kinderen aan hun lot worden overgelaten.