Monumentenstatus voor Het Stift

Een beschermd dorpsgezicht

Tijd van televisie en computers

Wie tegenwoordig het Stift bezoekt, kan genieten van de serene rust onder de lommerrijke majestueuze beuken en eiken. Kom je vanaf het dorp Weerselo, dan passeer je de vicarie (woning van de pater van het klooster) die in 1983 en 1984 grondig werd gerestaureerd. Dit is één van de weinige gebouwen die nog vakwerk (gevuld met baksteen) bezitten.

De gebouwen met hun functies

Alleen de kerk op het Stift is van middeleeuwse oorsprong. Helaas is de gracht niet meer aanwezig. Van een aantal voormalige stiftseigendommen buiten de gracht zijn nog aanwezig: de al genoemde vicarie, de smederij en het poortgebouw. Een uit omstreeks 1782 door kapitein Hottinger gemaakte kaart geeft nog steeds de plek aan waar bepaalde gebouwen hebben gestaan. Vanaf 1820 is Nederland, naar Frans voorbeeld, begonnen met de registratie van het onroerende goed via het kadaster. Het kadaster leverde ook een nauwkeurige registratie van alle stiftseigendommen. De hierbij behorende kaarten uit circa 1830 geven een mooi zicht op het Stift.

Monumentenstatus

De restanten van het oude Stift te Weerselo verkeerden halverwege de 20ste eeuw in een erbarmelijke toestand. In de jaren zeventig van de vorige eeuw zijn bij opgravingen een aantal funderingen blootgelegd van de vroegere kloosterbebouwingen. In 1973 werd het Stift door de minister aangewezen tot beschermd dorpsgezicht in het kader van de Monumentenwet. Er werd een stichting opgericht om het herstel ter hand te nemen. Wat er nog stond, moest behouden blijven en werd gerestaureerd. Hieronder vielen de gebouwen die nu binnen de vroegere gracht staan. Deze inspanningen hebben hun uitwerking niet gemist. Het Stift is één van de weinig bewaard gebleven authentieke kloostercomplexen in Nederland.

Restauratie

De huidige gebouwen, de kerk en de schuur uitgezonderd, hebben natuurlijk een ander uiterlijk dan omstreeks 1830. Het vakwerk van de muren heeft plaats gemaakt voor metselwerk in baksteen. Vaak ook zijn huizen groter of op een andere plek herbouwd. Ook hier zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld de vicarie. De Stiftshuizen zijn in oude stijl, maar kleiner in aantal, herbouwd. Evenals de andere behuizingen, zoals het vroegere gemeentehuis, zijn de pastorie en de smederij met woonhuis verhuurd of verkocht aan particulieren. De kerk wordt tegenwoordig voornamelijk gebruikt voor muziekuitvoeringen en speciale kerkdiensten; de schuur is een horecagelegenheid.