De Graafse Maasbrug

Grave als knooppunt in het wegverkeer

Vanachter de voorruit van de auto laat de Graafse Maasbrug zich in zijn volle glorie zien. De vakwerkspanten verkleuren als een regenboog van rood aan de Brabantse zijde, naar groen aan de Gelderse kant. Maar het is meer dan een brug, want onder het wegdek liggen een stuw en een sluis.

Vanouds is het pontveer in Grave een belangrijke schakel in het handelsverkeer tussen 's-Hertogenbosch en Nijmegen, het wordt al in 1381 genoemd. Net als de overige Maasveren in het Land van Cuijk is het niet van adellijke heren, maar in particuliere handen. In 1830 wordt een dagelijkse lijndienst per 'tourkar' geopend, van 's-Hertogenbosch naar Nijmegen. Na 1920 neemt het autoverkeer toe en daarmee ook de vraag naar een verkeersbrug. Maar de bouw van de Graafse Maasbrug is vooral een gevolg van de Maaswerken. Die moeten de nukken en grillen van deze regenrivier indammen. Nu eens teveel water, dan weer te weinig en al die bochten - daar zijn de schippers al eeuwenlang niet blij mee.

Tussen 1920 en 1940 worden bochten van de Maas afgesneden en komen er stuwen in de rivier, om het waterpeil onder controle te houden. Naast elke stuw komt een sluis, zoals bij Sambeek, Grave en Lith, zodat de schepen de rivier op en af kunnen varen. Voor Nederland is de stuw bij Grave uniek, omdat er een verkeersbrug bovenop komt te liggen. Het ontwerp is van C.F. Egelie, de hoofdingenieur van Rijkswaterstaat in Limburg.

Van 1926 tot 1929 wordt gebouwd aan sluis, stuw en brug. Zelfs de landelijke pers volgt het gebeuren op de voet. Niet vreemd, want het project kost meer dan drie miljoen gulden. Ook de lengte van de brug maakt indruk: 515 meter. Op 5 oktober 1929 verricht de minister van Waterstaat, Paul Johan Reymer, de opening.

De Gravenaar Toon van de Rijdt die vanaf 1923 een busdienst op Nijmegen onderhoudt, rijdt in 1931 vanuit Grave naar Nijmegen, Den Bosch, Helmond, Eindhoven en Venray. Maar niet iedereen is blij met de brug. De weduwe Van Haren, eigenaresse van het veer, spant in 1928 een proces aan tegen de Staat en wil een schadevergoeding, maar krijgt uiteindelijk geen gelijk. In 1940 blaast het Nederlandse leger delen van de brug op. Dan is de weduwe bereid om tijdelijk een bescheiden veerdienst te hervatten. In dat zelfde jaar neemt de NS de vergunning van Van de Rijdt over en in 1949 leidt een fusie tot oprichting van busonderneming De Zuidooster.

De rijksweg

Kort na het aantreden van koning Willem I wordt overal in de Nederlanden gewerkt aan nieuwe straat- en waterwegen. Ook de oude zandbaan tussen 's-Hertogenbosch en Grave wordt vervangen door een kasseienweg. In 1822 begint de bestrating van de 'rijksstraatweg der eerste klasse nummer 8'. Pas in 1836 kan de weg in alle seizoenen worden bereden. Voordat de eerste schop de grond in gaat, moet de lengte worden gemeten van deze weg. Van de Bossche Markt naar het veer over de Maas bedraagt de exacte afstand 32 kilometer, 755 meter en 37 centimeter, ofwel 5 uur en 54 minuten lopen.