Surinam i Antyle Holenderskie

Dekolonizacja Zachodu

Willemstad, stolica Curaçao, słynie z bogatej w kolory architektury, świadczącej o historii tego portu i miasta handlowego od 1635 roku. Curaçao jest jedną z sześciu antylskich wysp, które razem z Arubą, Bonaire, Sabą, Sint Maarten i Sint Eustatius stanowią część Królestwa Niderlandów. Do 1975 roku należał do nich również Surinam.

Relacje pomiędzy Holandią i jej koloniami "na Zachodzie" zmieniły się radykalnie w drugiej połowie XX wieku. Podczas II wojny światowej Surinam i Antyle Holenderskie pozostawały wolne. Wspierały aliantów militarnie i zapewniały surowce naturalne, takie jak boksyt i olej, które były kluczowe dla przemysłu wojennego. Po wojnie, jako tak zwane zamorskie terytoria, otrzymały autonomię wewnętrzną i powszechne prawo wyborcze. Nowe stosunki zostały zagwarantowane w 1954 roku w "Statucie Królestwa Niderlandów" - swego rodzaju konstytucji transatlantyckiego królestwa z autonomicznymi terytoriami.

Na początku lat siedemdziesiątych, kiedy to wiele afrykańskich i azjatyckich krajów było już zdekolonizowanych, w Surinamie także mówiło się o niepodległości. Holandia, pod przewodnictwem premiera Joopa den Uyla z PvdA (Partia Pracy), zdecydowała się bezzwłocznie poprzeć te dążenia. W ciągu dwóch lat holenderski premier wydał we współpracy z premierem surinamskiego rządu koalicyjnego Henckiem Arronem stosowne zarządzenie. Pomimo usilnych protestów surinamskiej opozycji pod przewodnictwem Jagernatha Lachmona, 25 listopada 1975 roku doprowadzono ostatecznie do jednogłośnego uznania niepodległości. Holandia zobowiązała się przez dłuższy czas wpierać finansowo rozwój Surinamu. Po Decembermoorden (mordach grudniowych) w 1982 roku pomoc ta została jednak na kilka lat wstrzymana.

Napięcia pomiędzy różnymi grupami społecznymi w okresie poprzedzającym niepodległość, niepewność co do przyszłości i przymus wyboru pomiędzy holenderskim a surinamskim obywatelstwem doprowadziły około 1975 roku do wyjazdu ponad 130 tysięcy Surinamczyków do Holandii. W stosunkach pomiędzy Holandią a Antylami nadal obowiązywał statut z 1954 roku. W 1986 roku Aruba otrzymała tak zwany Status Aparte (statut oddzielny) i od 1996 roku jest osobnym państwem w Królestwie Niderlandów.

Od 2005 roku rozważano również pisemne odnowienie relacji z innymi wyspami. 10 października 2010 roku statut został dopasowany i Antyle Holenderskie przestały istnieć. Curaçao i Sint Maarten są teraz samodzielnymi państwami w Królestwie Niderlandów. Są odpowiedzialne za swoje własne prawodawstwo i administrację. Bonaire, Sint Eustatius i Saba są określane jako bijzondere gemeenten (szczególne gminy) Holandii. Na tych tak zwanych Wyspach BES stopniowo wprowadzane jest holenderskie prawodawstwo. Od 10 października 2010 roku Królestwo Niderlandów składa się zatem z czterech krajów: Holandii, Aruby, Curaçao i Sint Maarten.

Wspólna historia, więzy rodzinne i język sprawiają, że Holandia jest silnie, ponadnarodowo związana z wielokulturowym karaibskim społeczeństwem Surinamu, Aruby, Curaçao, Sint Maarten i Wysp BES. Pośród wielu języków, które są tam używane, to właśnie niderlandzki jest tym wspólnym. W 2005 roku Surinam dołączył także do Niderlandzkiej Unii Językowej, w której skład wchodzą teraz Holandia, Belgia i Surinam.