Romeinse bouwinscriptie Valkenburg

Dit bijzondere rechthoekige fragment heeft vermoedelijk boven de ingang van het hoofdgebouw van het Romeinse fort in Valkenburg gehangen in de 2e eeuw na Christus.
De vondst is in 1988 opgegraven in Valkenburg Marktveld door de toenmalige Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB), thans de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE).

Het fragment is gemaakt van kalksteen. Dit kalksteen werd gewonnen in groeves in de Franse regio Lotharingen in de omgeving van de stad Metz.  Op het fragment staat de inscriptie: GE COPON IIII:TH. Met aanvullingen staat er Imperator Caesari Divi Nervae fillo Nervae Traiano Augusto Germanico Dacico Parthicopontifici maximo cohors IIII thracum piiafidelis.  De vertaling luidt: Voor de Imperator Caesar Nerva Trajanus Augustus, zoon van de vergoddelijkte Nerva, overwinnaar van de Germanen, overwinnaar van  trouwe cohort van de Thraciers (dit gebouwd).

De bouwinscriptie dateert uit de tijdsperiode tussen 20/21 februari 116 en de dood van Trajanus op 9 augustus 117. De inhoud van de inscriptie zorgt ervoor dat er een nauwkeurige datering mogelijk is.

De inscriptie lijkt een opschrift te zijn dat de stichting vermeldt van een bouwwerk dat tot stand is gebracht door het Cohors IIII Thracum voor een Romeinse keizer. De keizer wordt in de inscriptie benoemd met op overwinningen gebaseerde eretitels: GE[rmanico].[Daci]CO,[Parthi]CO.germanicus is meestal afgekort tot Ger of Germ, de andere overwinningsnamen zijn vaak volledig uitgebeiteld. Daarnaast is de keizer betiteld als PON[tifici maximo], oftewel als opperpriester.

Het bouwfragment is ongetwijfeld afkomstig van een stenen gebouw. De oudste steenbouw die we kennen uit Valkenburg is de principia uit de Vijfde periode. Deze periode 5 dateert van omstreeks 100 na Christus, maar iets later is goed mogelijk. Men vermoedt dat de inscriptie boven de ingang van het hoofdkwartier heeft gehangen.

Bronnen:

  • Graven bij Valkenburg III, Het archeologisch onderzoek in 1987 en 1988, E.J. Bult & D.P. Hallewas, Delft, 1990
  • Romeinen in Valkenburg (ZH), De opgravingsgeschiedenis en het archeologische onderzoek van Praetorium Agrippinae, W.K. Vos & A.E. de Hingh, Leiden ,2005