Reuzenstenen

Tijd van jagers en boeren

Schuivende gletsjers
Heel lang geleden werd het op aarde kouder en kouder. Dit waren de ijstijden. In Scandinavië vormden zich grote gletsjers (ijsbergen). De ijslaag schoof steeds verder over het land, tot het een groot deel van Europa besloeg. Het schuivende ijs nam grond en stenen mee. Toen het ijs 10.000 jaar geleden begon te smelten, bleven de stenen liggen. De mensen die zo'n 5000 jaar geleden in Nederland leefden, gebruikten die stenen om er grafmonumenten van te maken. De zogenaamde hunebedden.

Reuzen of…?
Heel lang is het een mysterie geweest hoe de mensen in die tijd, zonder machines, zulke zware stenen konden stapelen. Er werd zelfs gedacht dat de hunebedden waren gebouwd door reuzen! Sommigen zeggen dat het woord hunebed daar ook vandaan komt. Een heun is een ander woord voor reus, een heunebed. Een bed voor een reus. Tegenwoordig weten we dat het gewoon mensen waren die heel slim de soms 25.000 kilo wegende stenen over boomstammen rolden.

Hoe bouw je een hunebed?
Eerst werden stenen rechtop gezet. Daarna werd de ruimte tussen de stenen gevuld met aarde, tot de hoogte van de stenen. Daarna werd het graf afgedekt met grote stenen die werden platgelegd. Het graf werd dan van binnen weer leeggehaald zodat een ruimte ontstond. Op de vloer werden stenen gelegd en de 'muren' werden besmeerd met leem. Leem is een soort klei. De dode werd in deze ruimte gelegd. Daarna werd het hunebed afgesloten.
Het was een hele klus om iemand te begraven! Het ligt voor de hand dat niet iedereen zo'n speciale begrafenis kreeg. Er werden waarschijnlijk alleen belangrijke mensen in een hunebed begraven. Er zijn nooit botten gevonden in een hunebed. Die zijn helemaal vergaan. Wel zijn er veel potten, stenen bijlen, pijlpunten en kralen gevonden in de hunebedden. De dode kreeg die mee in het graf. We noemen dat een grafgift.
De mensen geloofden dat de dode deze goed kon gebruiken in een leven na de dood. De aardewerken potten hadden de vorm van een trechter. De Trechterbekercultuur is een verzamelnaam voor de mensen en gewoonten uit die tijd. Ze worden ook wel hunebedbouwers genoemd. Zij leefden vooral van akkerbouw en veeteelt. Deze boeren gebruikten de potten bijvoorbeeld om de oogst of zaden in te bewaren.

Wat is er over?
In Nederland zijn alleen in Drenthe nog 52 hunebedden te vinden en 1 in Groningen. Waarschijnlijk zijn er veel meer hunebedden geweest. Maar die zijn in de loop van de tijd verdwenen. De stenen zijn bijvoorbeeld gebruikt voor het verzwaren van de dijken. Een hunebed is tegenwoordig iets dat echt bij Drenthe hoort.