Arme mensen helpen

Willemsoord

Tijd van burgers en stoommachines

Armoede

Aan het begin van de 19de eeuw waren er veel arme mensen in Nederland. Generaal Johannes van den Bosch wilde deze mensen helpen. Daarom richtte hij de Maatschappij van Weldadigheid op. Zijn maatschappij liet op het platteland in Drenthe en Overijssel huisjes bouwen. Hier konden de arme mensen een bestaan als boer opbouwen.

Willemsoord

In een leeg gebied ten noorden van het dorp Steenwijkerwold stichtte de Maatschappij het dorp Willemsoord. Aan de Dubbele Regel (nu Koningin Wilhelminalaan) werden 80 huisjes gebouwd. Ook aan de Paaslooregel, de Generaal van den Boschweg en de Rijksweg (nu Steenwijkerweg) werden een paar huisjes gebouwd. Elk huisje had een stukje grond. Er verhuisden vooral mensen uit de grote steden in het westen van Nederland naar Willemsoord toe.

Hard werken

Bij aankomst kreeg ieder gezin meubels en gereedschap om het land te bewerken. De mensen moesten hard werken en de oogsten waren klein. Ondertussen moesten ze ook de meubels en het gereedschap afbetalen. Tot 1859 had Willemsoord eigen munten. Zo werden de bewoners gedwongen om boodschappen in de winkels van de Maatschappij te doen.

Streng

De regels van de Maatschappij waren streng. Wie in Willemsoord niet hard genoeg werkte, werd weggestuurd. Dan moest je in een hutje buiten de kolonie gaan wonen. Wie een misdrijf pleegde, werd naar het gevangenisdorp Veenhuizen in Drenthe gestuurd.

Naar school

In 1820 richtte de Maatschappij een lagere school op in Willemsoord. De generaal vond het belangrijk dat kinderen goed onderwijs kregen. Later kwam er ook een landbouwschool, waar je alles over het boerenbedrijf leerde.

Kerk

Generaal Johannes van den Bosch wilde ook dat alle inwoners van Willemsoord op zondag naar de kerk gingen. Hij liet daarom een kerk bouwen. In 1852 was de hervormde kerk klaar. Voor de Joodse bewoners van het dorp was in 1837 op de Pol een synagoge gebouwd.

Einde

Het helpen van de arme mensen kostte veel geld. In 1859 kon de Maatschappij de hulp niet langer betalen. De Nederlandse regering werd toen de baas over Willemsoord. De inwoners mochten vanaf dat moment meer zelf beslissen. Ook werd de speciale munt afgeschaft. In 1925 werden 76 huisjes verkocht. Kort daarna werd Willemsoord een gewoon dorp.