Hebban olla vogala

Początki niderlandzkiego piśmiennictwa

Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat unbidan we nu?

Powyższe zdanie napisane jest po niderlandzku, mimo że trudno jest je zrozumieć. Tekst ten, powstały najpewniej niecały tysiąc lat temu, jest najstarszym znanym zabytkiem języka niderlandzkiego. Dosłowne tłumaczenie wersu brzmi: "Wszystkie ptaki założyły już swoje gniazda, tylko ja i Ty nie: na co czekamy?" lub "Wszystkie ptaki zaczęły już budować gniazda poza mną i Tobą: na co jeszcze czekamy?". Jest to najprawdopodobniej fragment utworu o miłości, można by rzec najstarszy niderlandzkojęzyczny lovesong.

Wers ten pochodzi z około 1100 roku. Został spisany jako tak zwana "próba pióra" przez przebywającego w angielskim klasztorze flamandzkiego mnicha, który całe dnie spędzał na przepisywaniu łacińskich i staroangielskich tekstów. Od czasu do czasu przerywał swoją pracę, by naostrzyć pióro. Wypróbowując je zanotował na ostatniej stronie przepisywanej książki pierwsze, co przyszło mu na myśl: słowa piosenki miłosnej, którą słyszał we Flandrii w czasach swojej młodości - "Hebban olla vogala…".

Przypadkowo zapisany tekst wiele lat później zaczęto uznawać za początek nowego zjawiska: język niderlandzki stał się medium dla literatury pisanej. Nie jest jednak zbiegiem okoliczności to, że najstarszy zabytek języka niderlandzkiego powstał i przechowywany był w klasztorze. Przez lata pisanie było domeną mnichów, a pismo używane było przede wszystkim w łacińskich sakralnych tekstach kościelnych.