Wegen over het water

Tijd van burgers en stoommachines

Hoe worden goederen in Nederland vervoerd? Juist, met de auto, vrachtwagen, boot of het vliegtuig. Dat is nu heel normaal. Maar vroeger ging dat anders.

Turf en nog meer
Voor het afvoeren van turf werden de Drentsche Hoofdvaart (1769-1780) en de Hoogeveensche Vaart (ca. 1627) gegraven. Dit werden de wegen over het water. Er waren nog geen auto's en de wegen waren slecht begaanbaar. Een boot was daarom snel en kon veel meenemen. Bijna al het vervoer ging daarom over water. Eerst werd er vooral turf vervoerd. Later werden ook aardappels, bieten, graan en vee in boten vervoerd. Ook gingen er steeds meer mensen met de boot. Dat was handig als je bijvoorbeeld op bezoek wilde bij familie die verderop woonde.

Trekschuit
Hoe kwam de boot vooruit? Op de smalle kanaaltjes kon vaak niet worden gezeild. Maar de boot moest toch vooruit komen. Als de schipper een beetje geld had kocht hij een paard. Die kon het schip trekken. Maar een arme schipper moest zijn vrouw of kinderen het schip laten trekken. Het paard of de man of vrouw had een tuig om. Aan dat tuig zat een touw dat aan de boot vastzat. Naast het kanaal liep een pad. Daar kon je dan overheen lopen. Het trekken van een boot werd ook wel scheepsjagen genoemd. Het pad naast het kanaal werd dan jaagpad genoemd. Die naam kom je nu nog wel eens tegen bij kanalen.

Pullevaarder
Ook de melk van de boerderij ging per boot naar de melkfabriek. Dan haalde een man in een bootje de melkbussen van de boerderijen en bracht ze naar de fabriek. Zo'n man werd een pullevaarder genoemd. Hij duwde de boot voort met een stok. Bij de fabriek werd de melk uit het schip gehaald en ging de pullevaarder met de lege bussen weer terug naar de boer.

Stoomboot
Later in de 19e eeuw kwam de stoomboot. Vanaf 1864 kon je elke dag van Assen naar Zwolle reizen met een stoomboot. Als je in Meppel overstapte kon je zelfs met de stoomboot naar Amsterdam.
Wist je trouwens dat alle bruggen vroeger openstonden? Op een drukke vaarroute was het handiger om alle bruggen open te zetten. Als er dan iemand over de brug wilde lopen, werd de brug even dicht gedaan.