Verkeer en vervoer

Van zandweg tot snelweg

Tijd van burgers en stoommachines

Tot ongeveer 150 jaar geleden zijn er in Drenthe alleen maar zandwegen. Deze wegen zijn moeilijk om op te lopen of om met paard en wagen over te rijden. Vooral na een flinke regenbui liggen de zandpaden vol met water. Inmiddels zijn bijna alle wegen verhard met een laag asfalt.

Verharden van wegen

Een van de belangrijkste wegen in de gemeente Noordenveld is de Groningerweg. Dat is de weg die vanaf Smilde, via Norg, Roden en Peize naar Groningen loopt. Deze weg is tussen Norg, Roden en Peize in 1884 aangelegd.

De verharding van de Groningerweg kostte veel geld. En het onderhoud van de weg was ook duur. Daarom werd er langs deze weg tol geheven. Wilde je de weg gebruiken, dan moest je daarvoor betalen. De weg van Assen via Roden naar Groningen is een voorbeeld van zo'n tolweg.

Tolhuis Peize

Wie over deze weg wil reizen moet eerst langs een tolhek. Dat gaat pas open als je netjes tolgeld hebt betaald aan de tolwachter. Naast het tolhek staat ook een huisje, het tolhuis. Vanuit het huis heeft de tolwachter een mooi uitzicht over de wegen en kan hij het verkeer goed in de gaten houden.

Sommige mensen proberen zonder te betalen langs het tolhuisje te komen. Maar dat lukt bijna nooit, de tolwachter ziet alles.

Aan de Groningerweg bij Peizerwold staat ook een tolhuis. Het is gebouwd in 1884. Aan de voorkant van dit tolhuisje staat nog steeds een bord met de toltarieven. Langs de weg van Assen naar Groningen via Roden zijn nu nog veel oude tolhuizen te vinden.

Kanalen

Je kunt ook reizen over het water. Kanalen waren lange tijd erg belangrijk voor het vervoer in Drenthe, vooral in de tijd dat er alleen maar zandwegen waren. Een kanaal is een rechte waterweg. Mensen graven deze kanalen zelf. Ze vervoeren van alles over deze waterwegen, bijvoorbeeld turf. Maar ook mensen die naar de ontginningsgebieden van de Maatschappij van Weldadigheid reizen, maken gebruik van de kanalen.

Tramlijn Groningen-Drachten

Vanaf 1913 is er een tramlijn in de gemeente Noordenveld. Deze tram rijdt van Groningen naar Drachten via Peize en Roden. Door de tram wordt de reistijd een stuk korter, want de tram rijdt veel sneller dan een paard en wagen. Na 1948 vervoert de tram geen personen meer. Het wordt een goederentram. De tramlijn wordt in 1985 gesloten. Nu zijn er helemaal geen spoorwegen meer in de gemeente Noordenveld.

Opkomst van de auto

De eerste auto's komen in 1889 in Drenthe. Inmiddels kunnen we bijna niet meer zonder auto's. Er zijn veel nieuwe wegen bijgekomen. Het vervoer over de weg wordt steeds belangrijker. De kanalen worden nu alleen nog gebruikt voor pleziervaart of om in te vissen.