Langs de Veneweg

Wanneperveen, wegdorp

Tijd van steden en staten

Wanneperveen heeft zijn naam te danken aan een veenstroompje, de Wanepe of Wennepe, dat in westelijke richting stroomde toen hier tussen 1075-1150 de eerste ontginningen plaatsvonden. De openlegging van het gebied gebeurde door zogenoemde opstrekkende verkaveling in noordelijke richting, vanaf de oever van de Sethe of Zede (later Aa of Meppelerdiep genoemd). Pas in 1284, toen de ontginningen allang achter de rug waren, wordt de naam Wanneperveen voor het eerst vermeld. De naam betekent: weinig - wan - water - apa of epe. De ontginning kwam tot staan op de locatie van de Veneweg.

Kerspel en schoutambt

De eerste kerk van Wanneperveen werd rond 1350 vanuit Vollenhove gesticht. Op het moment dat Wanneperveen een zelfstandige parochie (kerspel) werd, werd het ook bestuurlijk (in de vorm van een eigen schoutambt) van Vollenhove afgescheiden. De toenmalige kerk stond een stuk westelijker, in wat wij tegenwoordig kennen als het Kleine Belterwiede. Het godshuis werd in de 15de eeuw verplaatst naar de noordzijde van de Veneweg, ten oosten van waar nu Ronduite ligt. Vanwege het steeds verder oprukkende water werd de kerk in 1502 overgebracht naar de huidige plek in het Westeinde van Wanneperveen. Het is een eenvoudige gotische zaalkerk met een tongewelf en eiken gordelbogen. Aan de westzijde staat in plaats van een toren een open klokkenstoel met schilddak.

Dominee Van Raalte

De naam van dominee Albertus van Raalte is onlosmakelijk verbonden met de kerk "op het veen". In 1811 werd Van Raalte beroepen als predikant te Wanneperveen. Zijn zoon, ds. Albertus Christiaan van Raalte, werd in Wanneperveen geboren. Hij voegde zich bij de van de Hervormde Kerk afgescheiden gemeenten (later Gereformeerde Kerk genoemd) en kreeg grote bekendheid als één van de leiders van de Afscheiding in 1843. 3 jaar later, bij de uitbraak van de landbouwcrisis in West-Europa, emigreerde hij met ongeveer 100 volgelingen naar Amerika, waar hij in 1847 met zijn geloofsgemeenschap in de staat Michigan het stadje Holland stichtte.

Lintdorp

Wanneperveen heeft zich door de eeuwen heen ontwikkeld tot een schoolvoorbeeld van een lintdorp aan een doorgaande weg. Het strekt zich uit tussen het Westeinde en de Drentse grens over een lengte van 4 km en omvat ook de buurschap Dinxterveen. Tot ver in de 20stee eeuw stonden de meeste huizen alleen aan weerszijden van deze belangrijke verkeersverbinding, de Veneweg. Daarna is aan de noordzijde een nieuwe woonwijk verrezen. In 1929 is het Belterwiede, door de aanleg van het kanaal Beukers-Steenwijk, in tweeën gedeeld. Een jaar later kwam, in het verlengde van de Giethoornseweg, een nieuwe wegverbinding tot stand vanaf De Blauwe Hand, dwars door het Belterwiede, naar Zwartsluis.

Middelen van bestaan

Veeteelt was lange tijd de voornaamste bestaansbron van de bewoners van Wannerperveen. In 1948 telde de zuivelfabriek De Hoop 188 leden. Tegenwoordig zijn er nog ongeveer tien veehouders actief en behoort de eens zo bloeiende zuivelfabriek (opgeheven in 1966) tot het verleden. Gelijk met de teruggang van de veeteelt, sinds het begin van de vorige eeuw, kwam het toerisme opzetten.

Steeds meer ondernemers leggen zich de laatste jaren toe op het exploiteren van een camping of een watersportbedrijf. Mede door het ontbreken van een industrieterrein hebben veel inwoners hun werk elders.