De Molens van Kinderdijk

De uitvinding van water- of poldermolens
Al voor 1200 werden grote rivieren in het gebied van het huidige Zuid-Holland bedijkt. Achter deze dijken ontstonden polderlandschappen waaruit regen en grondwater moesten worden afgevoerd naar overloopgebieden of 'boezems'. Dat was een moeizaam proces waarbij voortdurend naar betere methoden werd gezocht. Zo vond men in Noord-Holland uit dat korenmolens geschikt konden worden gemaakt om water van de ene plek naar de andere te pompen. In 1413 liet de Delftse edelman Philips de Blote een korenmolen in Schipluiden tot de eerste water- of poldermolen in dit gebied ombouwen. Daarna groeide hun aantal snel. Eerst werden ze gebruikt om het water in polder op peil te houden; later werden ze ingezet bij het droogmalen van plassen die als gevolg van turfwinning waren ontstaan.

Kinderdijk
Het bekendste Zuid-Hollandse molencomplex stamt uit de jaren 1738-1740. Toen werden bij het dorp Kinderdijk negentien molens gebouwd om het water uit polders van de Alblasserwaard in de rivier de Lek te kunnen lozen. Deze voert het water af naar de Noordzee. Uniek aan het complex is dat er op een relatief klein gebied nog zoveel molens bijeen staan. Bovendien maken ze deel uit van een karakteristiek Hollands polderlandschap en zijn ze nog steeds in functie, zij het niet meer als hoofdgemaal. Die functie werd in 1868 overgenomen door het Wisboomgemaal, destijds het grootste stoomgemaal in Europa en inmiddels ook een monument. Tegenwoordig fungeren het met dieselmotoren aangedreven J.U. Smitgemaal en het elektrische gemaal Overwaard als hoofdgemaal. In 1997 werd 'Kinderdijk' op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO geplaatst.

Na een grootscheepse restauratie, waarmee in 2008 werd begonnen, zijn de molens maalvaardig en kunnen zij voor reservebemaling worden ingezet. Het molencomplex wordt beheerd door Stichting Werelderfgoed Kinderdijk.

Een uniek gebied
De molens van Kinderdijk en het omringende gebied geven een indrukwekkend beeld van een oud Hollands polderlandschap. Het staat model voor de wijze waarop de Hollanders eeuwenlang de strijd tegen het water hebben gevoerd. Om dit te ervaren trekt 'Kinderdijk' jaarlijks grote aantallen toeristen uit binnen- en buitenland. Die kunnen het gebied over de weg bereiken, maar ook met de boot vanuit Rotterdam of Dordrecht. Natuurlijk is het ook mogelijk om het complex zelf vanaf een rondvaartboot te bekijken.