Hoekse en Kabeljauwse twisten

Margaretha van Beieren

Vanaf 1337 werd Holland geregeerd door graaf Willem IV. Ook het huidige Leidschendam-Voorburg viel onder zijn gezag. In 1345 stierf hij bij een veldslag. Met zijn dood ontstond een groot probleem. De graaf had namelijk geen kinderen en dus geen opvolger. Na lang overleg werd bepaald dat zijn zus Margaretha van Beieren het roer in Holland, Utrecht en Henegouwen dan maar moest overnemen.

Willem V

Net toen Margaretha was begonnen met regeren bedacht haar man, de Duitse Keizer Lodewijk van Beieren, dat het toch beter was als één van zijn zonen voorlopig het gebied zou besturen. De dertienjarige Willem V nam de leiding over. Dat beviel hem prima. Ook de steden en veel edelen waren blij met Willem V. Van hem kregen ze veel meer voorrechten dan van zijn moeder.

Vijf jaar later wilde Margaretha terugkomen. Willem gaf de touwtjes echter niet uit handen. En dat betekende: oorlog.

Hoeken en Kabeljauwen

Het land werd verdeeld in twee kampen. De aanhang van Willem V bestond uit steden en een aantal edelen. Zij noemden zich Kabeljauwen, naar de roofvissen die graag in de aanval gaan. Margaretha werd gesteund door de plattelandsadel, die Hoeken heetten. Met een hoek, een vishaak, kon je immers heel wat kabeljauwen vangen. De strijd kreeg de naam Hoekse en Kabeljauwse twisten.

Aanval op de Binckhorst

Overal in Holland was het onrustig. Willem V belegerde de Hoekse kastelen net zo lang tot ze de Kabeljauwse kant kozen. Ook het Voorburgse kasteel de Binckhorst, dat al voor het jaar 1076 was gebouwd aan de Trekvliet, werd in 1351 aangevallen. De soldaten hakten op de muren in met blijden en mollen, een middeleeuws soort stormrammen. Ook zetten ze donderbussen in, een type kanon dat op buskruit werkte. Na een paar dagen moesten de Hoekse bewoners van de Binckhorst zich overgeven.

Nog een keer onder vuur

In 1351 won Willem V de strijd van zijn moeder Margaretha van Beieren. Dat betekende niet dat de vrede terugkeerde. De wrijving tussen de Hoeken en Kabeljauwen bleef bestaan.

Acht jaar later werd de Binckhorst nog een keer aangevallen. Het kasteel werd deze keer tot de grond toe gesloopt.

Kasteel Duivenvoorde plat

Inmiddels had Albrecht van Beieren de regering overgenomen van Willem V. Toen een aantal Hoeken in 1392 Albrechts Kabeljauwse vriendin Aleid van Poelgeest vermoordden was hij woedend.

Als wraak liet hij de kastelen en burchten van de moordenaars afbreken. Een daarvan was Kasteel Duivenvoorde, tussen Veur en Voorschoten. Een paar jaar later werd het weer opgebouwd.

Geertruid van Oosten

Eén persoon was niet verrast door al het geweld: de heilige Geertruid van Oosten. Deze boerendochter was rond 1320 in Voorburg geboren, aan het Oosteinde. Na een mislukte carrière als dienstmeisje in Voorburg vertrok ze naar een klooster in Delft, waar ze regelmatig visioenen had. Ze deed ook over de Hoekse en Kabeljauwse twisten voorspellingen. Ze kwamen allemaal uit.